Ötelenmiş Tehlike "Ege"
Takvimler 1995 yılınının son günlerini gösteriyordu. Süleyman Demirel Cumhurbaşkanı, DYP-CHP koalisyonunda Tansu Çiller Başbakan. Figen Akat isimli bir Türk gemisi Bodrum sahiline 6 kilometre uzaklıkta bir kaya parçasına çarpıyor ve yardım çağrısı yapıyordu. Yardım çağrısına Yunanistan cevap veriyordu; "Bizim karasularımızdasınız, size ancak biz yardım edebiliriz..."
O güne kadar belki de kimsenin önemsemediği o kayalıklar Yunanlıların "İmia" dediği bizim ise "Kardak" dediğimiz kayalıklardı.
Ve o "önemsiz" kayalıklar bir anda iki ülkeyi karşı karşıya getiriyordu. Karşılıklı "bayrak dikme" hamlelerinin ardından ABD'nin yaptığı "İlk kurşun atan karşısında bizi bulur" minvalinde ki açıklamanın akabinde İnal Batu'nun önerisi ile Kardak'ın karşısında yer alan kayalıklara film gibi bir operasyonla askerlerimizin çıkması ile kriz sona erdi. Yaşı yetenlerin hala hafızalarında görüntüleri ile yer alan bu kriz aslında basit bir kayalıktan ziyade Ege üzerinden süregiden bir mücadelenin göstergesiydi.
Bugünlerde Avrupa basınında Arnavutluk ile Yunanistan arasında iki yılı aşkın süredir gizli olarak yürütüldüğü, yeni ortaya çıkan bir müzakere sürecinin detayları sıklıkla yer alıyor. Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kotzias, ülkesinde televizyon muhabirleri ile yaptığı bir sohbet toplantısındaArnavutluk ile müzakere içinde olduklarını ve gerek deniz sınırı gerekse de kara sınırına dair bir çok konuda anlaşmalara vardıklarını ifade etti ve bu anlaşmaların içeriğine göre Arnavutluk'un Yunanistan'ın deniz egemenliğini 6 mil'den 12 mil'e çıkarmasını kabul ettiğini ifade etti. Burada ki dikkat edilmesi gereken husus şudur; uluslararası anlaşmalara göre Yunanistan'ın egemenliği kara sınırından başlayarak 6 mil açıklarına kadar tanınmaktadır. Söz konusu anlaşma gerçekleşirse -ki prensipte gerçekleştiği anlaşılıyor- Yunanistan ilk kez 12 millik bir hakimiyet alanına sahip olacak. Ancak ne gariptir ki; Yunanistan ile Arnavutluk arasında bu anlaşmanın imzalanması için gerekçe doğuracak bir mesafe söz konusu değil. Yani; iki ülke arasında hiç bir noktada 24 millik bir mesafe bulunmuyor... 3 mil ile maksimum 13 mil arasında bir sınır hattı mevcut. Peki o halde Yunanistan bu anlaşma ile neyi hedefliyor?
Eğer anlaşma iki ülkeninde meclislerinden onaylanarak geçerse; Yunanistan tam bir yarım ada statüsü kazanarak bir çok adaya sahip olacak ve beraberinde büyük kazanımlar elde edecek. Uluslararası hukuka göre 12 mil egemenliğe sahiplik, bu hakka sahip olan ülkelere 200 mil mesafeye kadar ekonomik bölge ilanı hakkı tanıyor. Bu olası sonuç; Yunanistan'ı, Ege Denizi'nde ve özellikle İsrail'in ilgilendiği Güney Kıbrıs çevresindeki doğal kaynak aramalarında taraf konumuna getiriyor.
Şimdi; Cumhurbaşkanımızın Yunanistan ziyareti sırasında Lozan anlaşmasına neden özellikle atıf yaptığını tekrar düşünelim! Anamuhalefet dahil bir çok grubun "ne gerek vardı" dediği o çıkışı bu bilgiler ışığında tekrar değerlendirmek lazım. Yunanistan ve "hamileri", -bu hamilerin kim olduğunu daha önce detaylı olarak gerekçeleri ve delilleriyle yazdım- bu anlaşma ile başta 12 ada iddiası olmak üzere; Yunanistan'ın, Güney Kıbrıs'ın Akdeniz'deki deniz hakimiyeti iddiaları ve yine iddia ettikleri üzere Lozan anlaşmasındaki pürüz konuları için uluslararası arenada ellerini güçlendirmesi anlamına geliyor.
Konu çok uzun; merak edenler için sayfalarca yazabiliriz. Yunanistan parlementosu 2016'da ingilizce yazılmış bir metni kabul ederek ülkesinin kurumsal kimliğini birilerine teslim etti. (Sosyal medya hesabımda bu anlaşmanın detaylarını ve maddelerini yazdım)
Suriye'de sahada aktif olan aktörler için; "Üst Akıl"ın planı uzun zamandır hazır. Tanımlamak "gerekirse" Kırım ve Baltık yığınağı ile Rusya'nın, yukarıda bahsettiğim üzere kurumsal kimliğini kaybetmiş "vakıf ülkesi" üzerinden Türkiye'nin dikkatini dağıtmak! Ve Suriye'de nihai hedefe ulaşmak. Şayet Rusya ve İran, Astana sürecini Soçi'ye alternatif, paralel olarak yürütmek ister ise -ki bence isteyecek- tüm dengeler değişir.
