ORTA VADELİ PROGRAM YAYIMLANDI (1)
Makro politikaları, ilkeleri ve temel ekonomik hedefleri kapsayacak şekilde Kalkınma Bakanlığı'nca hazırlanan ve Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilen 2016-2018 dönemine ilişkin Orta Vadeli Program (OVP), geçtiğimiz Pazar günü Resmi Gazete'de yayımlandı.
Bakanlıklar ve kurumlar bütçelerini hazırlarken, idari ve yasal düzenlemeleri gerçekleştirirken, karar alır ve bu kararları uygularken programın amaç ve önceliklerini göz önünde bulundurmak zorundadırlar.
Bu bakımdan öneme haiz programın ana başlıkları şöyle;
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH)
GSYH tahmini TL bazında 2015 için 1 trilyon 928 milyar lira, 2016 için 2 trilyon 141 milyar lira, 2017 için 2 trilyon 376 milyar lira, 2018 için 2 trilyon 640 milyar lira olarak belirlendi.
Satın Alma Gücü Paritesine (SAGP) göre GSYH, bu yıl için 1 trilyon 516 milyar dolar olarak tahmin edilirken 2016'da 1 trilyon 596 milyar dolar, 2017'de 1 trilyon 697 milyar dolar, 2018'de ise 1 trilyon 818 milyar dolar olması bekleniyor.
Eski programlarda GSYH cari dolar kuru cinsinden hesaplanırdı.
Bu defa SAGP yöntemi tercih edilmiş.
Programın gerekçesinde özetle, "döviz kurlarında yüksek boyuttaki dalgalanmaların ülkelerin mukayeseli refah seviyesini daha doğru yansıtması nedeniyle GSYH, SAGP'ye göre hesaplanmıştır" ifadesine yer verildi.
Eğer geçmiş programlarda olduğu gibi GSYH, cari dolar fiyatıyla hesaplansaydı çok farklı rakamlara ulaşılacaktı.
Şöyle ki;
Bu yıl cari fiyatla 1 trilyon 928 milyar TL olarak belirlenen GSYH, ortalama dolar fiyatı 2,73 liraya bölünecek, böylece dolar cinsinden GSYH'nın 706 milyar olduğu tespit edilecekti.
Halbuki hedef 850 milyar dolardı.
2014'te iseGSYH 802 milyar dolar olmuştu.
Bu durumda milli gelirin bu yılki hedeften 144 milyar dolar, geçen yıldan 96 milyar dolar daha az gerçekleştiği ortaya çıkacaktı.
Programda GSYH'nın cari dolar kuru ile değil de sadece SAGP'ye göre hesaplanması, hem geçmiş yıllar hem de diğer ülkelerle mukayeselerde güçlük arz edecektir.
SAGP'ye de açıklık getirelim;
Ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarını ortadan kaldırarak farklı para birimlerinin satın alma gücünü eşitleyen bir değişim oranıdır.
Bir örnekle anlatalım;
ABD'de 100 dolara satın alınabilen bir mal Türkiye'de 50 dolara alınabiliyorsa satın alma gücü Türkiye'de ABD'ye göre iki kat fazladır.
Diğer bir ifade ile Türkiye'de 1000 dolar kazanan birinin geliri ABD'de 2000 dolarlık kazanca denktir.
SAGP gerçek refah seviyesini göstermesi açısından daha doğru bir hesaplama tarzıdır, ancak yukarıda belirtilen nedenden dolayı cari dolar kuru yöntemiyle de hesaplama yapılmalıydı.
Kişi Başına Milli Gelir
SAGP yöntemiyle kişi başına milli gelir 2015'te 19 bin 506 dolar, 2016'da 20 bin 313 dolar, 2017'de 21 bin 377 dolar, 2018'de 22 bin 680 dolar olarak tahmin edildi.
Cari dolar fiyatına göre ise kişi başına milli gelir 2015'te 8.986, 2016'da 8.742, 2017'de 9.128, 2018'de 9.878 olacak.
Kişi başına milli gelir 2018 yılında bile dolardaki yükseliş nedeniyle 2008'deki 10.400 dolar seviyesineçıkamayacak.
Yazı uzadı.
OVP ile ilgili görüşlerimize gelecek hafta devam edelim.
