Ök ve anne
Ök: Akıl…
Öksüz: Akılsız…
Öksüz: Annesi
ölmüş çocuk…
(Öküz de süper akıl anlamındadır…)
Dil ve toplumsal
hafıza iç içe geçmiştir.
Dil, toplumun aynasıdır.
Cümlede vurgunun
yüklemden bir önceki kelimede olması da toplumsal davranışı yansıtmaktadır.
Türk, sabırlıdır; bekler, kararlıdır, uygular.
Toplum, anne ve akıl arasında da sıkı bir bağ
kurmuştur.
Öksüz, anne- çocuk ilişkisi açısından ilginçtir.
Bunu ilginç kılan
ise ‘öksüz’ kelimesinin eski
Türkçede akıl anlamındaki ‘ök’ten
türemiş olmasıdır.
“Süz”, olumsuz sıfat yapan ektir.
Kök ve ekin anlam
birliği düşünüldüğünde akılsız, aklı
olmayan, “Annesi olmayanın akılı da yoktur”…
Anne, akıl yerindedir.
Toplumun anneye
verdiği değer…
Anasına bak, kızını al; çevresine bak, bezini al, atasözünde de
annenin etkisi görülmektedir.
Öğrenmek, öğretmen, öğrenci, öğüt vb. kelimelerin akılla ilişkisi bunun diğer bir kanıtıdır.
Divanü
Lugat-it-Türk’te ‘öksüz’ün diğer bir
anlamı da ‘şaşkın’ olarak açıklanmıştır..
‘Şaşkın’ da
akılla ilgilidir.
Annesi olmayanın
davranışlarında akıl dışılık anlaşılmaktadır. (Divanü Lugat-it-Türk Tercümesi 1, Çeviren Besim Atalay, Türk Dil Kurumu
Yayınları 521, Türk Tarih Kurumu Basımevi Ankara 1985 s.96 )
‘Ök’: Akıl ve anlayış. .(Divanü Lugat-it-Türk’ Dizini – Endeks IV. Çeviren Besim
Atalay Türk Dil Kurumu Yayınları 524, Türk Tarih
Kurumu Basımevi Ankara 1986 s.453 )
‘Öğ’: (ök) Akıl, hatır, zihin…
(Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü II K-Z XIII. Asırdan
Günümüze
Kadar Kitaplardan Toplanmıştır. Türk Tarih Kurumu
Basımevi Ankara 1953 s.742
Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü III. C. XIII. Asırdan
Günümüze Kadar Kitaplardan
Toplanmıştır. Karınca Matbaası Ankara 1954 s.554)
Bu ciltte ‘öğ’ (ök) ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır.
‘Ök’: Üst akıl, temyiz aklıdır.
‘Us’un
‘ök’le anlamdaş olmadığı ‘ök’ün daha kapsayıcı, kavrayıcı olduğu üzerinde
durulmuştur. (Aynıeserin
IV.ciltinde de açıklayıcı bilgiler verilmiştir Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü IV.
C. XIII.Asırdan Günümüze Kadar Kitaplardan Toplanmıştır. TTK Basım evi Ankara
1957 s.619)
‘Mutluluk Bilgisi’
Balasagunlu Yusuf Has Hacip’in yazdığı (1069-1070) Kutadgu Bilig’de de ‘öğ- ök’
(akıl) ‘Öğdülmiş’ karakteriyle
temsil edilmiştir.
Görüldüğü üzere, ‘ök’(öğ) akıl ve öksüz kelimeleri
arasındaki anlam bağı açık...
Çocuğun ilk
öğretmeni annesidir.
“Yedisinde ne
ise yetmişinde de odur.”
Yedi; karakter yaşıdır; karakterin %90’ı bu yaşta
oluşur…
Bu dönemde anne ve çocuk, 7/24 birliktedirler.
Anne, çocuğu yani
insanlığı yoğurur, şekillendirir…
Sütü bozuk…
Helal süt emmek…
Sütkardeşliği…
Hülasa…
Anne; öktür, karakterdir.
