Neden 'Evet', neden 'Hayır'?

Günlerdir, sosyal medyada, vatandaş arasında, telefonlarda, gazetelerde, televizyonlarda Meclis'ten geçen Referanduma gidecek olan kimilerine göre dünyanın sonu, kimilerine göre ülkeyi uçuracak Anayasa değişikliği üzerinden tartışmalar yaşanıyor.

Ne 'Evet' çiler, ne 'Hayır'cıların 'Dünyanın sonu', 'Ülkeye kanat' olacak değişimin maddelerini tam okuduklarına, bildiklerine şahit olmadım. Her şey yarım yamalak. Bilgileri kulaktan kulağa algı operasyonu ile yayılan şayialar.

Televizyonlarda gazetelerde ise maddeleri doğru dürüst toplu olarak ortaya koyan yok. Taraflar keskinleşmiş. Ya 'evet', ya 'hayır'. Neden? Cevap yok. Çok basit cevaplar, 'Reis ne dediyse' rahatlığı veya 'Reis'in işine yarıyorsa' 'hayır' için yeterli. Fakat arada ciddi bir sessiz kesim var. Tartışmaları ve gelişmeleri öyle bir dinliyor ve izliyor ki. Bu kesim aydınlardan daha aydın, siyasetçilerden daha siyasetçi. Kararsız gözüken kesim onlar. Ne olduğunu ne olmadığını izliyorlar. Zaten referandumun kaderini de onlar belirleyecek. 'Evet' çilerin ve 'Hayır'cıların gerekçelerini bunlar kaydediyor. Öyle bir karar verecekler ki işte o zaman hem 'Evet'ciler, hem de 'Hayır'cılar şaşıracak. 'Biz böyle düşünmemiştik' diyecekler.

Buradan 'Evet'cilere seslenmekte yarar vardır. 'Reis sahaya iner. Her şey hallolur' rahatlığına düşmeyin. Sizde bir tuğla koyun. Gerekçelerinizi sağlam oluşturun. Birde 'Reis' karışmadan bir şeyleri halledin. Reis'e hediye edin. Diriliş Ertuğrul'da duymuştum: 'Kader gayrete aşıktır'. Eğer kaderimizin beklediğimiz gibi şekillenmesini istiyorsak gerekli gayreti mutlaka göstermeliyiz.

Hiçbir tartışmaya sebep olmadan Anayasa değişiklik maddelerini sırası ile özetleyelim:

1. MADDE:Yargı alanının "bağımsız" olduğunu hüküm altına alan Anayasa'nın 9. maddesine "tarafsız" ibaresi ekleniyor.
2. MADDE:550 olan milletvekili sayısı 600'e çıkarılıyor.
3. MADDE:Seçilme yaşı 25'den 18'e düşürülüyor.
4. MADDE:Meclis ile Cumhurbaşkanlığı seçimleri 5 yılda bir aynı günde yapılacak.
5. MADDE:Meclis'in yetkilerini düzenliyor. Meclis, kanun yapacak, bütçe ve kesinhesap kanunlarını görüşerek kabul edebilecek. Ayrıca savaş ilanına, para basılmasına karar verme hakkı var. Uluslararası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulabilecek. Beşte üç çoğunluk ile genel veya özel af ilanına karar verebilecek.
6. MADDE:Meclis'in denetim ve bilgi edinme hakkını düzenliyor. Zaten var olan Meclis Araştırması, Meclis Soruşturması, Genel Görüşme ve Yazılı Soru Önergesi. Devam ediyor.
7. MADDE:Cumhurbaşkanı adaylığını düzenliyor. Cumhurbaşkanı seçilebilmek için 40 yaşını aşmak gerekiyor. Cumhurbaşkanı'nın seçim süresi 5+5 yıl olacak. Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, En son yapılan genel seçimlerde oyların %5'ini tek başına ya da birlikte almış siyasi partiler, Yüz bin seçmen imzası ile aday gösterebilir.
8. MADDE:Cumhurbaşkanı'nın görevlerini düzenliyor. Yürütme görevini Cumhurbaşkanı kullanacak. Cumhurbaşkanı, üst kademe yöneticilerini atayabilecek. Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Kararname yayınlayabilecek.
9. MADDE:Cumhurbaşkanı'nın cezai sorumluluğunu düzenliyor. Cumhurbaşkanı'nın işlediği bir suç iddiasıyla Meclis'in salt çoğunluğu soruşturma önergesi verebilecek. Soruşturmanın tamamlanmasından sonra Meclis'in üçte iki çoğunluğuyla Cumhurbaşkanı yargılanmak üzere Yüce Divan'a sevk edilebilecek. Yüce Divan yargılamayı 3 ay içinde tamamlamak zorunda. Bu süre içinde yargılama tamamlanmazsa Yüce Divan'a bir seferliğine 3 aylık ek süre verilebilecek.

Şimdilik bu kadar. Diğer 9 maddeyi Pazar günkü yazıda bulabilirsiniz.

Hayırlı Cumalaru2026