Necmeddin Okyay

Merhum Necmeddin Okyay, büyük sanatkar, hat, ebru ve kitap sanatları üstadıydı. 28 Ocak 1883 tarihinde Üsküdar'ın Toygartepe semtinde doğdu. Babası, Üsküdar Mahkeme-i Şer'iyye başkatibi ve Yeni Valide Camii imam-hatibi Abdünnebu00ee Efendi, annesi Binnaz Hanım'dır. Karagazi (Karakadı) mahalle mektebini bitirdikten sonra Kasapzade Hafız Mehmed Efendi'nin yanında Kur'an hıfzına başladı. Ravza-i Terakku00ee Mektebi'nde tahsilini sürdürürken hocasının vefatı üzerine hıfzını Hafız Şükrü Efendi'de tamamladı.

Hüsn-ü hatta merak saldı. Mektebin hat muallimi Hasan Talat Bey'den rik'a, divanu00ee, celu00ee divanu00ee yazılarını meşkederek icazet aldı. Hasan Talat Bey, 1902 yılında onu Nuruosmaniye Medresesi'ndeki 'Yazı Odası'na götürerek Filibeli (Bakkal) Hacı u00c2rif Efendi'nin derslerine devam etmesini sağladı. Üsküdar İdadu00eesi'nde hat meşkine izin verilmeyince mektebi bıraktı.

Ebru sanatıyla ilgisi daha sonra başladı. Eline geçen bir ebru kağıdı onu bu sanata yönlendirdi. 1903 yılında Özbekler Tekkesi şeyhi Edhem Efendi'ye devam etti, ondan ebru sanatını, kağıt boyama ve aharlama usullerini ve ince marangozluğu öğrendi. Hocasını kaybedince ebruyu kendi gayretiyle ilerletti.

İlme ve sanata doymuyordu. Konyalı müderris Mehmed Vehbi Efendi'den is mürekkebi imalini, Sultan Abdülaziz'in okçubaşısı Seyfeddin Bey'den kemankeşliği öğrendi. Kaptanpaşa Camii imamı Ahmed Nazu00eef Efendi'den aşere ve takru00eeb, Çinili Camii imamı Nu00fbri Efendi'den ilmiye icazetnamelerini aldı. 1907'de babası vefat edince Yeni Valide Camii'de imamlığa başladı. Cağaloğlu'ndaki Medresetü'l-hattatu00een'den diploma aldı, 22 Mayıs 1916 tarihinde ebru muallimliğine tayin edildi. Bazı mekteplerde rik'a yazısını öğretti.

Medresetü'l-hattatu00een'deki hocalığı sırasında yazılı ebru denilen tarzı ve çiçekli ebruyu buldu. Lale, karanfil, sümbül gibi çiçekleri aslına uygun şekilde ebru teknesinde resmetti. Bu çiçekli ebrulara sanat çevrelerinde 'Necmeddin ebrusu' adı verildi. 1929'da Şark Tezyu00eenu00ee Sanatlar Mektebi ismiyle devam eden Medresetü'l-hattatu00een'inde hocalığa devam etti. Hat ve kitap sanatlarına dair tabir ve ıstılahları Tokatlıoğlu Bahaeddin Efendi'den tespit etmeye başladı. Celal Esat Arseven'in Sanat Ansiklopedisi'ne ve Mehmet Zeki Pakalın'ın Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü'ne yardımcı oldu.

1925'te eski cilt kalıplarının geçmesiyle mücellitliğe heveslenen Okyay, Bahaeddin Efendi'nin yardımıyla bu meslekte de kendini geliştirdi. Okçuluğa muhabbeti vardı. Bu sevgisi dolayısıyla 'Okyay' soyadını aldı. 1926'da Gülcü Şükrü Baba ve Tuğrakeş İsmail Hakkı Altunbezer'in teşvikiyle Toygartepe'deki bahçesinde gül yetiştirmeye başladı, yaklaşık 400 çeşit gül yetiştirdi. Bazı yarışmalarda madalyalar kazandı. Gülcülüğü, 1950'ye kadar sürdürdü.

Ocak 1948'de emekliye ayrıldıktan sonra sanat faaliyetlerini evinden yürütmeye başlayan Necmeddin Hoca, talebe yetiştirdi, isteyenlere levha yazdı. Yakın dostları ile sanatseverlerin sıkça uğradığı evi kültür merkezine dönüşmüştü. Kur'an-ı Keru00eem'i 'Üsküdar ağzı' ile tiz perdeden okuyor, bu okuyuş şekli takdir ediliyordu. Gözlerinde bir rahatsızlık başlamıştı. Glokom hastalığı yüzünden artık yazı yazamaz ve göremez olmuştu. Ziyaretçilerine hatıralarını naklederek ömrünü tamamladı. 5 Ocak 1976 tarihinde Haydarpaşa Numune Hastahanesi'nde Hakka yürüdü. Ertesi günü, kırk yıl imamlık yaptığı Yeni Valide Camii'nde öğle namazını müteakip kılınan cenaze namazının ardından Karacaahmet Mezarlığı'ndaki aile kabristanına defnedildi. Yetiştirip emek verdiği sanatkarlar arasında Süheyl Ünver, Şefik Bursalı, Muhsin Demironat, Fatma Rikkat Kunt, Feyzullah Dayıgil, Emin Barın, Kerim Silivrili, yeğeni Mustafa Düzgünman, Ali Alparslan ve Uğur Derman da bulunuyordu.

Genç yaşta ellerine titreme gelmişti. Bu yüzden ince bir yazı çeşidi olan Nesih'te eser veremiyor, buna çok üzülüyordu. Yine de hastalığı ile mücadele ediyordu. Bir dostuna bu azmini şu hüzünlü ifadelerle aktaracaktır: "Sol elimle sağ elimi tutup yazmaya çalışıyorum, yazamayınca da ağlamaya başlıyorum."

Bu sene Necmeddin Okyay'ın vefatının 40. Yılı. Kendisini rahmetle anıyorum. Kabri nur, mekanı cennet olsun. Talebesi Prof. Uğur Derman Bey, bu akşam Bağlarbaşı Kültür Merkezi'nde saat 19.00'dan itibaren Hocasını anlatacak. Sanatsever bütün dostları ve okuyucularımı davet ediyorum.