Necati Demirtaş

Türkiye'mizde yeni bir dönem başladı. Recep Tayyip Erdoğan, aziz milletimizin tercihiyle seçilmiş ilk cumhurbaşkanımız oldu. Bu kararın hayırlı uğurlu olmasını diliyorum. Zafer, 14 parti ve başka güçlere rağmen geçen hafta kazanıldı. Bazı çevreler, bu gerçeği kabul edip içlerine sindireceklerine hala derin, karanlık ve izbe köşelerde dolanıyor. Onları, milletin tercihine saygılı olmaya ve halkın yaktığı çerağın aydınlığına gelmeye davet ediyorum. Ziya Nur'un "ahali sağlamdır" tesbiti yine tecelli etmiş, Fethi Gemuhluoğlu'nun o müjdesi tahakkuk etmiştir: "Gözü olana gün ışımıştır." Başka söze hacet yok.

M. Necati Demirtaş günümüzün 'meçhul meşhur'larındandır. Ardarda çok kıymetli eserleri ilim hayatımıza, ve irfan dünyamıza kazandırmaktadır. Açıklamalı Osmanlı Fetvaları isimli iki ciltlik eseri Kubbealtı'ndan çıktığında bir toplantı yapmış ve Hocayı dinlemiştik. O gün Necati Hoca Osmanlı'yı altı asır ayakta tutan sırrı bize şöyle ifşa etmişti: "Osmanlı büyük bir medeniyet tesis etmiştir. Din ve hukuk hayatı da son derece muntazamdır. Kul hakkına riayet edilmiştir. Bazılarının iddia ettiği gibi rastgele fetvalar verilmiş değil. Bütün fetvaların İslam dinine uygun olması hususunda titizlik gösterilmiştir. Biz ecdadımızı tanıdıkça onların büyüklüğünü daha da anlayacağız. Atalarımıza muhabbetimiz bu şekilde ziyadeleşecek."

Necati Demirtaş, 1929 yılında İstanbul Fatih'te doğdu. Babası ve dedesi Fatih medreselerinden yetişmiş ve 'dersiam' unvanı almış kimselerdi. İlk İslamu00ee bilgileri onlardan aldı. 1948 yılında Vefa Lisesi'ni iyi derece ile bitirdi. Askerlik hizmetinden sonra adliyeye intisap etti. Muhtelif il ve ilçelerde hakimlik yaptı. 1985 yılında Kadıköy Asliye Ceza Hakimi iken kendi isteği ile emekliye ayrıldı. İlk kitabı İslam'ın Doğuşu ve Temelleri 1990 yılında çıktı. Bunu 1998'de Kur'an-ı Kerim u2013 Sistematik Bir İnceleme adlı kitabı takip etti. 2002 yılında Kur'an'da Allah, 2011'de Açıklamalı Osmanlı Fetvaları, 2012'de Açıklamalı Osmanlı Fetvaları II adlı eserleri neşredildi. 2013 yılında Boğaziçi Yayınları tarafından neşredilen İki Devir İki Nesil ise hatıralardan oluşuyor. Eserde müellifin unutamadığı hatıraları var. Çocukluğundan başlayarak bütün bir gençlik, meslek, olgunluk ve emeklilik hayatından kesitler sunuyor. Her zaman rahmetle andığımız Mehmet Emin Alpkan, İrfan Atagün ve Ergun Göze gibi aşina isimlerle karşılaşıyoruz. Satır altları çizilerek okunacak kıymetli kitap.

Hocayla bir görüşmemizde yazı hayatının nasıl başladığını sorduğumda şu karşılığı vermişti: "Hatırladığıma göre ilk yazım Vefa Lisesi'nde öğrenci iken o zamanlar felsefe hocamız merhum Nurettin Topçu ve arkadaşları tarafından yayımlanan haftalık Hareket mecmuasının arka sayfalarında okuyucular için ayrılan sütunlarında çıkmıştı. Onu büyük bir zevkle ve hatta gururla tekrar tekrar okumuştum. Fakat ilk ciddu00ee yazı faaliyetim, adliyeye intisabla başladı. Çünkü karar yazmak benim için hep önemli bir iş oldu. Olayı özetlemek, delilleri kısaca sıralamak, değerlendirmek, tercihimin gerekçelerini açıklamak ve sonucu belirlemek ciddu00ee bir cehd sarfını gerektiriyordu. Bunu yaparken hükmün doğruluğuna sanıyorum sadece karşımdakini değil kendimi de ikna etmeye çalışıyordum."

Şüphesiz Demirtaş'ın en büyük hizmetlerinden birisi meşhur Ebussuu00fbd Tefsiri'nin redaksiyonunu mükemmel bir şekilde yapması olmuştur. Bu müstesna eser, Ergun Göze'nin himmetiyle 12 cilt halinde Boğaziçi Yayınları'ndan dinu00ee hayatımıza kazandırılmıştı. "Bu tefsirin diğer tefsirlerden farkı"nı sormuştum yıllar önce. Açıkladıkta sonra, "Ebussuu00fbd Efendi bu ülke topraklarının yetiştirdiği ender zekalardan biridir." demişti.

Ve şimdi Kubbealtı'ndan Fetava-yı Ali Efendi isimli iki ciltlik yeni bir eseri çıktı hocamızın. Böylece Açıklamalı Osmanlı Fetvaları kitapları dört cilt halinde aziz milletimizin istifadesine sunulmuş oldu. Yazarımız, İslam Hukuku'nun geniş bir alanda uygulamasını gösteren en geniş fetva kitaplarından biri olan Fetava-yı Ali Efendi hakkında şöyle diyor:

"Osmanlı fetvaları bizim geçmişimiz, tarihimiz; asırlar ötesindeki dinu00ee ekonomik ve sosyal hayatımız, manevu00ee değerlerimiz, ahlakımız, olaylar karşısındaki davranış biçimlerimiz, hayır ve hasenatımız, iyilik ve kötülüklerimiz, günah ve sevaplarımız, neyimiz varsa hepsi onlarda ifadesini buluyor. Bunlar üzerinde düşünmek, onları bir de bu günün kantarı ile tartmak, kiminden örnek, kiminden ibret almak çok faydalı olur inancındayım."

Yazarımız ömrünü fetvalara, fıkıh ilmine ve İslam hukukuna adamış bilge bir hukukçu. Bugün Türkiye'de en çok tartışılan konulardan biri de hukuk değil mi? Osmanlı bu meseleyi nasıl halletmişti? Nasıl bir sistem uygulanıyor, fetvalar nasıl alınıyordu? Padişahlar bugün bazılarının iddia ettiği gibi şahsi karar verip istedikleri zaman şeyhülislamdan fetva alabiliyor, bazı insanların hayatlarına son verebiliyorlar mıydı? Bu soruların doğru cevabını eserlerinde veren Necati Hoca şöyle diyor: "Fetvalar fıkıh dediğimiz İslam hukukuna dayanır. Fıkhın kaynakları da Kitap, Sünnet, İcma-ı ümmet ve Kıyas'dır. Kitap, bilindiği gibi Kur'an-ı Keru00eem'dir. Sünnet ise Hz. Peygamber'in sözleri, fiilleri ve hikmete dayanan takrirleridir. Bütün hadis kitapları fıkıh için birer kaynak olmakla beraber Kütüb-i Sitte adı verilen altı büyük hadis kitabı; Buharu00ee, Müslim, İbni Mace, Ebu00fb Davu00fbd, Nesau00ee ve Tirmizu00ee hadislerden fıkhu00ee hükümler çıkarmakta ilk sırayı alırlar. İcma-ı ümmet, Müslüman müctehidlerin Hazreti Peygamber'in vefatından sonra herhangi bir devirde şer'u00ee bir hüküm hakkında ittifak etmeleridir. Başka bir ifadeyle dinu00ee mes'elelerde ictihad ve ittifaklarına itimad olunan ulemanın belli bir konuda ayni kanaatte birleşmiş olmalarıdır."

Necati Demirtaş beyefendi bir insan, çok değerli bir hukukçu, iyi bir alim, yaşayışıyla 'Son Osmanlı' ve eşine az rastlanır gönül insanıdır. Bayramda Üsküdar'daki evinde kendisini ziyaret ettik. Evi adeta bir kütüphane, ilim yuvası. Bilhassa hukuk mesleğini seçmiş olan gençlerimize tavsiyem: Necati Hocayı arayıp bulsunlar, sözlerine kulak versinler. Mutlaka okumaları gereken kitaplarından istifade etsinler. Seçkin eserleri hukuk dünyamızı aydınlatacak, dünle bugün arasında köprü olacak kıymettedir. Aziz hocam, size sağlıklı ve bereketli bir ömür diliyor, yeni eserlerinizi sabırsızlıkla, heyecanla bekliyorum.