​Ne Aradığını Bilmek…

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Fatih sondaj gemisinin Karadeniz’de 320 milyar metreküplük doğalgaz rezervi bulduğunu açıklamasının ardından AlJazeera Arapça Televizyonu röportaj yapmak üzere davet etti. Kanala verdiğim röportajın Türkçesini sizlerle paylaşıyorum.

Soru: Açıklanan doğalgaz rezervi Türkiye için ne derece önemli?

Bilindiği üzere üretimin hammaddesi enerjidir. Günümüzde dünya giderek dijitalleşirken enerji ihtiyacı da paralelinde artıyor. Türkiye de son yıllarda büyümesini hızlandıran bir ülke olarak enerji ihtiyacı giderek artan bir ülke konumunda.

Türkiye, enerji konusunda büyük ölçüde dışarıya bağımlı… Verilere bakmak gerekirse Türkiye'nin enerji ithalatı faturası 2019’da 41 milyar 184 milyon 553 bin dolar seviyesinde gerçekleşti. 2018'de ise bu beden 43 milyar 5 milyon 620 bin dolar seviyesindeydi. Türkiye pandemi öncesinde turizm sektöründen 40 milyar dolar civarında geliri olan ülkeydi. Bu açıdan bakıldığında turizm gelirinin tamamı hatta daha fazlası enerji ithalatına gidiyordu.

Verilere bakıldığında cari açığımızın büyük bir bölümünü enerji ithalatı oluşturuyor. Cari açık sebebiyle dövize yüksek döviz girişine ihtiyacımız var. Bu da Türkiye ekonomisinin döviz üzerinden manipüle edilebilmesine neden oluyor. Bulunan doğalgaz rezervi ile enerji ithalatıyla birlikte döviz ihtiyacı da azalacaktır. Bu da Türkiye ekonomisinin döviz kuru üzerinden manipüle edilmesinin önüne geçerken Türkiye ekonomisinin daha istikrarlı bir yapıya oturmasını sağlayacaktır.

Türkiye enerji arz güvenliği ile birlikte ekonomik güvenliğini artırırken uluslararası gücü ve etkisi de artacaktır. Örneğin; Türkiye son yıllarda Rusya’dan gaz ithalatını azaltmış ve tedarik çeşitlendirmesi gerçekleştirmişti. Bu bağlamda TANAP projesinde havzanın %19, projenin %30 ortağı olarak önemli bir atılım yaptı. Diğer taraftan Türk akımı ile de Doğu-Batı arasında enerji geçiş güzergâhı olma yolunda hamleler yaptı. Bu durum Türkiye’nin uluslararası arenada gücünü ve etkisini artırıcı unsurlar… Bununla birlikte Türkiye’nin bulduğu doğalgaz rezervi ile birlikte sadece geçiş ülkesi değil aynı zamanda üretici ülkeler arasında da yerini alacaktır.

Soru: 320 milyar metreküplük rezervin Türkiye’nin 8-9 yıllık ihtiyacını karşılayacağı belirtiliyor. Bu Türkiye için yeterli mi?

Gerek Cumhurbaşkanı Erdoğan gerekse Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı bu konuda gerekli açıklamayı yaptılar. Bulunan rezerv şimdilik başlangıç devamı da gelecektir. Gerek Karadeniz’de gerekse Doğu Akdeniz’de arama çalışmaları devam ediyor. Nitekim Enerji Bakanı; “Yaklaşık 500 metrelik bu rezervde gazla buluştuk. 1000 metre daha derine ineceğiz. Aşağıda iki katmanın daha olduğunu oralarda da gaz kaynağına da ulaşacağımızı gösteriyor.” Açıklamasını yaptı.

Soru: Ya bulunamazsa, bu rezerv az değil mi?

Türkiye, planlarını sadece aradığı yer altı doğalgaz veya petrol rezervlerine göre plan yapan bir ülke değil. Son yıllarda nükleer santraller konusunda da yatırım yaparken hidro elektrik santralleri, jeotermal ve termal enerji kaynakları, güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir enerji kaynakları alanlarında da yatırımlarını artırıyor. Bulunan rezerv bunlara ek olarak önemli bir katkı sağlayacaktır.

Soru: Cumhurbaşkanı Erdoğan yerli ve milli imkânlarla bulunduğunu vurguladı. Bunun sebebi neydi?

Yerli ve milli imkânlarla olmasa çok uluslu şirketlerle ortaklık kurulması gerekirdi. Onlarda geçmiş yıllarda olduğu gibi büyük bir pay isteme haklarını kendilerinde gördükleri için Türkiye’ye faydası şimdiki kadar olmazdı. Nitekim geçmiş tecrübelerde bu durumu yaşadık. BP uzun yıllar gaz aradı ve bulunması halinde %49’luk bir ortaklık payına sahip olacaktı.

Bir diğer husus ise Türkiye yerli ve milli imkânlarla daha bağımsız hareket edebiliyor. Örneğin; Türkiye terörle mücadele ederken diğer ülkelerden silah ve mühimmat anlamında gerekli desteği göremedi. Hatta parası ile de SİHA satmadılar. Türkiye bunu gördüğü için yerli savunma sanayini geliştirdi ve büyük ölçüde başarılı da oldu. Aynı şekilde yerli otomobil, yerli ilaç ve aşı, yerli kepçe, uçak, gemi, tarımsal ve raylı sistemler teknolojileri üretmeye başladı. Yerli üretimleri olmasa bağımlılığı sebebiyle çok baskı altında kalır.

Hatırlarsınız AB vize konusunda Türkiye’den terörle mücadele yasasını gevşetmesini istedi ancak Türkiye taviz vermedi. AB de terör örgütlerine desteğini artırmaya başladı. Bugün PKK, FETÖ AB ülkelerinde rahatlıkla hareket edebiliyorlar.

Sonuç olarak Türkiye’nin bulduğu ve bulacağı gaz rezervleri ile gerek bölgesinde gerekse küresel çapta daha güçlü bir ülke konumuna gelecektir.