Mutluluk nasıl aranmalı?
Önceki yazımda şu soruya cevap aramıştım: Türk halkının mutluluk seviyesi nedir?
TUİK verilerine göre mutlu olduğunu beyan
eden bireylerin oranı, 2021 yılında %49,3 iken 2022 yılında %49,7 olarak
belirlenmiş. Üst üste yakın rakamların alınması -şüpheleri gidererek- durumun
gerçek olabileceğini gösteriyor.
Gerçek olan Türk insanının %50.3’ünün mutsuz
olduğudur. Her iki kişiden biri kendini mutlu /huzurlu hissetmiyor. Dünyada,
farklı ülkelerin mutluluk durumu Dünya Mutluluk Raporu (World Happiness Report
(WHR)) ile belirlenmektedir. Türkiye
ilk 100'e giremedi. 2023 raporunda Türkiye 106. sıraya yer aldı.
Ama neden? Öncelikle bu insanlar mutluluk
(iyi hissetmenin) ne olduğunu bilmiyorlar.
Mutluluk
Birçok yaşam ustasına göre mutluluğun kesin
bir tarifi ve mutluluğa giden tek ve kolay bir yol yoktur. Mutluluk uzun ve
çetin yolları
(yokuşları, virajları, engelleri) olan bir yolculuğu gerektirir. Mutluluğun
sayısız değişik tanımları yapılmıştır. Mutluluk göreceli bir kavram olmakla
birlikte birkaç tanıma bakmak faydalı olacaktır.
Birincisi; mutluluk, “bütün özlemlere
eksiksiz ve sürekli olarak ulaşılmaktan duyulan kıvanç durumu” olarak tarif
edilmektedir (TDK Büyük Sözlük).
İkincisi; mutluluk (İng. happiness; esk.
saadet), insanların kendilerine genellikle en yüksek amaç olarak koydukları,
bazı filozoflarda erdem, sağlık, rahatlık ve güzellikten, başka filozoflarda
yalnızca erdemden kaynaklanan, başka bir şey için değil kendisi için istenen,
neşe ve keyifle ilişkili değer (TÜBA Sözlük).
Üçüncüsü; mutluluk genellikle insanların
kendilerine en yüksek erek olarak koydukları değer; istek ve eğilimlerin tam
bir uyumu ve doygunluğu; değerli şeylerin bolluğu içinde alınan nesnel durum
olarak da açıklanmaktadır.
Dördüncü bir tanım; mutluluk, kalıcı, keyifli
ve olağanüstü ve mükemmel bir huzur hali (Psikiyatr, Prof. Dr. Toksöz Bayram
Karasu).
Son olarak daha anlaşılır bulduğum bir tanım;
mutluluk üç bileşenden oluşan duygusal durum: Olumlu duyguların hissedilmesi,
hayattan memnun olmak ve olumsuz duygular yaşamamak (Plotnik R., 2009.
Psikolojiye Giriş).
Peki nasıl mutlu olacağız? Huzuru nasıl
bulacağız? İşte orası biraz karışık ve zor!
Aramak
Mutluluk nasıl aramalı? Mutluluğun tanımı
kadar bu soruyu da cevaplamak zor.
-Mutluluk, manevi veya maddi değerlere mi
bağlıdır? Ya da her ikisine de!
-Mutluluk diğer insanlarla birlikte yaşamakta
mıdır?
-Kimileri ıstırapta aramıştır: Istırap ya da
mutsuzluğu tatmamış biri mutlu olabilir mi?
-Mutluluk kimyasallarda/uyuşturucuda/ideolojilerde
aranmıştır. Vücutta melatonin, serotonin ve endorfin hormonlarının
salgılamasının mutluluk üzerinde etkilimi? Ya da eroin, sigara, alkol…
Bu liste uzatılabilir. Yaşam ustalarına göre
sık yapılan hataların başında, mutluluğun (huzurun) hep uzaklarda, olmayacak
yerlerde aranması var. Kimse “anahtarı kaybettiği yerde” aramıyor. Kimi “mal,
mülk, para ve iktidarda”, kimi “terapiler, ilaçlarda” arıyor. Bazıları iç görü
(farkındalık) ve empati geliştirmeye, patolojik zincirlerini kırmaya,
içlerindeki çocuğu bağırlarına basmaya ve dışlarındaki yetişkini yeniden
şekillendirmeye” çalışıyor.
Listem
Ben ise bunca okuduk ve öğrendiklerimde
mutluluk için şu öneriyi yapıyorum:
- SAĞLIK: Hayatı yaşamak için bir beden ve
akıl sağlığı: Varoluş özden önce gelir.
- ANLAM: Hayat için bir anlam(lar)a (amaçlara)
sahip olmak. Zorluklarla
yüz yüze gelecek kadar cesaret sahibi olmak ve çektiği ıstıraptan olumlu anlam
çıkarabilmek.
- SEVGİ: Önce kendini sevecek kadar sevgiye/özsaygıya
sahip olmak. Sonra diğer insanları sevmek. İnsanlarla sağlıklı ilişkiler
kurabilmek. Bir öğreti derki: Mutsuz olanların çoğu yalnız kendi mutlulukları
peşinde koşanlardır; mutlu olanların çoğu ise başkalarının mutlu olması için de
çalışanlardır.
- İŞ (üretmek): Geçinebilecek kadar bir iş sahibi
olmak. Özellikle temel ihtiyaçlara yetecek kadar zenginlik sahibi olmak.
-ŞÜKRAN VE UMUT: İyi bir yarın için umut
sahibi olmak. Sahip oldukların için şükran duymak.
Son söz: Mutluluk öğrenilebilen bir ruh halidir.
