Montaigne de denedi

Je veux qu'on me voit en ma façon simple, naturelle, et ordinaire, sans u00e9tude et artifice; car c'est moi que je peins...Je suis moi-mu00eame la matiu00e8re de mon livre.

'Sadece ama sadece basit, doğal ve sıradan, hilesiz ve yalansız, işte benim ve kendim içinu2026 yazdıklarım da, yazımla Benim!'

Despotik Oryantalist algı yaklaşımının numu00fbnesinin alt metninde başka sırlar aramak zamanı geldi dostlar!

Derlerki, Michel Eyquem Osmanlı'ya tepkiliydi. Bu tepkinin derecesi Kemalistler, Ulusalcılar, Komünistler kadar mıydı bilemem!

Tek cümle özeti, Fransa rönesansının en önemli filozofu, denemeleriyle ünlü yazar, Saint Michel de Montaigne.

Dante'ye nazire yapan Montaigne 'Haşhaşileri, cenneti hak etmek için saf adanmışlar olarak' nitelendiriyor. Bu Haşhaşi kavramı zamanla latince, dolayısıyla İngilizceye 'assasination' yani 'suikast' olarak geçmiştir.

Başarısını 'koşulsuz, harika yalnızlığına' borçlu olduğunu söyleyen Montaigne, Alp dağlarının arkasındaki 'vahşet dolu' bölgeden kaçıp gelmiş, 1572'deki Bartholomew Protestan kıyımından kurtulmuş ve İtalyan Rönesansın'ın etkisinden uzak kalmışlığıyla açıklanabilir. Ancak, 'Fransızların askeri disiplini Türklerden almasını' öneren Montaigne, Denemelerinde kendi tavsiyelerindeki dürüstlük ilkesi kadar yer vermiş ve hem zamanında kendi çevresinden hem de sonrasında bu düşüncelerinden dolayı eleştirilmiştir.

Türklerin savaş harici hırsıza verdiği kırbaç cezasını, savaşda daha da ağırlaştırmasını büyük bir övgüyle anlatırken, Sultan'ın bunu neredeyse birebir takip ettiğini, böyle bir gücün karşısında nasıl durulabileciğini aktarıyor.

Edebiyat alanına girdiğimizde, anlatımlar ilmin her dalında aynı şekle bürünüyor sanki. Mana iklimlerinde dolaşırken hüznü, muştuyu, güzelliği her noktada aşkı terennüm etmenin, tek noktada insan olmanın hangi dilde olduğu bir adım ötede önemini yitiriyor yani.

Bu yüzden, bir lahza, hırkayı celileyi bünyan etmiş, ruhuna uliviyeti ve de tevazuyu şamil etmiş, yetinmemiş ubudiyeti davet etmiş gönülden süzülen şu00fbleler dünyada tercih sebebi olmuştur işte.

Girdiğiniz her dehlizden sizi tutup çıkaran, ister şahikada ister gayyada ademe sevk ve idare eden anlayışınızı, tutsaklar betimlemesiyle yüreğinizde farklı duyguları birleştiriyor hasılı.

İnsan, basit görünmek istediği kadar mı yüceliyor, yoksa yüceldiği kadar mı mütevazı bir hale dönüşüyor sorusunun baş muhatabı Montaigne kendi üstüne almış oluyor tüm bu sözleri, ithamları, eleştiri ve tabii takdirleri...!

Certes, c'est un subject merveilleusement vain, divers, et ondoyant, que l'homme. Il est malaisu00e9 d'y fonder jugement constant et uniforme.
'Adamlık, fevkaladelikle kibirli, farklı, dalgalı bir amaçdır. Onun üzerine daimi ve değişmez yargı bulmak çok güçtür.'




***

Hos gelesen Dostum. Vuslata saatler kaldı oy, Vuslat mı Hasret mi adını sen koy.
Yazarımız Yakup Köse'nin yanındayız.

@yusufserce twitter.com/yusufserce