MİT'in gizlenemeyenleri

Yazarıyla uzun yıllar Parlamento Dergisi’nin yayınında görev aldık. Onun benzeri konularda birkaç kitabı olduğunu biliyordum ama istihbaratımızın bilinmeyenleriyle ilgili kitabı yayınlamasını cesaret örneği olarak gördüm diyebilirim.

Bana göre son kitabı ile istihbarat tarihçisi unvanını hak etti. Dr. Polat Safi’nin, istihbarat dünyamızın derinliklerini anlattığı kitap Kronik Yayınları arasında çıktı. Milli İstihbarat Teşkilatı’nın 1826’dan 2023’e iki yüz yıllık süreciyle ilgili bilinmezleri ilk defa yayımlanan MİT arşiv belgelerini bilimsel yöntemleri göz ardı etmeden aktarıyor.

Memuriyete başladığım 1975 senesinde İstanbul yolu üzerinde Tarım Bakanlığı’na ait müesseselerin bulunduğu araziyle komşu olan MİT çalışanlarıyla öğlen yemekleri sonrası dolaşırken selamlaşır, etrafı betonlarla çevrili binada ne iş yaptıklarını sorma cesaretimiz olamazdı. O vakitler Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nün üzüm bağlarının bulunduğu arazide teşkilatın çalışanlarıyla mesai arkadaşlarımızın futbol maçlarında tezahüratımızı yapardık.

Osmanlı gizli polis teşkilatından tutun, II. Abdülhamit’in hafiye sistemi ve Teşkilat-ı Mahsusa’ ya oradan Milli Mücadele yıllarına uzanan bir incelemeyle, Milli İstihbarat Teşkilatı’na geçiş ile günümüze uzanan istihbarat dünyası anlatılmış.

Özellikle yakın tarihimizde yaşadığımız olaylar zincirindeki bağlantılarla da okurun merakla beklediği suallere cevap bulduğu sayfaları okuduğunuzda elinizde olmadan heyecanlanıyorsunuz. Polat Safi’nin sayfalarda dedektif gibi iz sürdüğünü görünce içinizden ‘acaba’ diyorsunuz. Kitabın hazırlanmasına ilişkin yaptığı röportajında istihbarat dünyasının labirentlerinde dolaşmanın zorluğundan söz ederken bu konuda kaynak sıkıntısı çektiğini, yabancı kaynaklardan yararlanmanın da ne denli meşakkatli olduğunu söylüyor.

Türkiye’deki 6-7 Eylül Olayları, CIA’nın 12 Eylül ve diğer darbe teşebbüslerini, DEAŞ ve el-Kaide’nin ülkemizde yürüttükleri eylemleri, PKK’nın Ermenistan ile olan yakınlığına ilişkin düşüncelere bağlı olayların karşısında MİT’in operasyonlarını başka yerde okumamışsınızdır.

Milli istihbarat kurumunun üzerindeki gizemini koruyan olayların perdesini kaldırıp gerçek yüzünü anlattığı sayfalarda film sahnelerini seyredercesine dikkat kesiliyorsunuz. Teşkilatın kurulduğundan bugüne gelinceye kadar görev yapmış isimlerinin başarılarından söz edilirken 2010 sonrasında yaşanılanlara ayrı sayfalar açıldığını görüyoruz.

Dünyadaki diğer istihbarat örgütlerinde yürütülen çalışmalar karşısında Hakan Fidan kimliği üzerinden yaptığı yorumlarla MİT’teki dönüşümle başta Suriye, Irak, Libya, Karabağ ve Somali olmak üzere istihbarat diplomasindeki başarı grafiğimizin yükselmesine ilişkin çalışmalar özetlenmiş.

Polat Safi’nin yazılmayanlardan bahsetmesindeki önemli konulardan diğerleri ise FETÖ, PKK ve DEAŞ’a karşı yürütülen mücadeledir. Daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış MİT Arşiv vesikaları kullanılarak hazırlanan Milli İstihbarat Teşkilatı (1826-2023) kitabı ile istihbaratımızı dünya istihbarat tarihinin bir parçası yapıldığını görünce Kronik Kitap Gizli Teşkilatlar Serisi’nin bu çalışmasıyla tarih meraklıları için bir başucu eseri olduğunun altını çizmek isterim.

Ortada hakiki bir MİT tarihi olmadığından istihbarat kültürü içinde ciddi bir çeşitlilik olduğunu görerek emniyet, jandarma, silahlı kuvvetler ve MİT'in istihbarata bakış açıları ve istihbarat jargonları arasında farklılıkları kaleme almış, Kamunun güvenlikçi yaklaşımının istihbarat tarihine ilişkin kaynak malzemeye erişimini zor hale getirdiğinden kaynak bulmak için bir hayli zorlanan Polat Safi’ye bu vesile ile teşekkür ederim.

Böylece sadece istihbarat tarihini değil aynı zamanda Türkiye'nin siyasi tarihine de göz atmış olacağınız kitabı temin edip, okumanızı tavsiye edersem kızmazsınız değil mi?