​Memurların haftalık çalışma saati değişecek mi?

İlk defa 1965 yılında çıkarılan kanun ile memurların haftalık çalışma süresi 40 saat olarak belirlendi. 1974 yılında yapılan yasal düzenleme ile yarım gün çalışma zorunluluğu olan cumartesi günlerinin tatil edilmesi ile hafta sonları çalışma zorunluluğu kaldırıldı. Hala yürürlükte olan 657 sayılı Devlet Memurlar Kanunu’na göre hâlihazırda memurların haftalık çalışma süresi günlük 8 saat olacak şekilde hafta içi beş gün olmak üzere haftalık 40 saattir. Ülkemiz sınırları içerisinde görev yapan bir devlet memuru hafta içi günlük 8 saat mesai yapmak zorunluluğu var.

Görünürde günlük 8 saat fazla değil gibi görünse de pratik uygulamalarda memurların çok yıprandığı ve yorulduğu rahatlıkla gözlenebilir. Yapılacak yasal düzenleme ile “tüm memurların” çalışma koşullarında iyileştirmeler yapılması hem iş hayatındaki verimliliği hem de çalışan personellerin sosyal hayatları ve aile hayatlarındaki kalitenin artmasını sağlar. Yoğun bir iş temposu sonrası eve yorgun ve bin bir parçaya bölünmüş şekilde giden anne babalar ne yazık ki çocuklarını ihmal etmek durumunda kalıyor. Anne babalar ile çocuklar arasındaki bağı güçlendirmek belki toplumsal sorunları da azaltır. Bu nedenle haftalık çalışma süresinin 30-32 bandında tutulması söz konusu olamaz mı?

Vicdanın sesini dinleyince yetkililer dahil herkes, başta anneler olmak üzere çalışan bayanlar için günlük 8 saat mesainin çok olduğunu rahatlıkla görebilir. Bir yandan babanın çalışma koşullarına bağlı olarak çocuklarını okula/kreşe bırakıp almaya yardımcı oluyor, bir yandan işteki yoğun tempoya rağmen yüksek verimliliği gözetiyor, diğer yandan eve geçtiklerinde bulaşık, yemek, temizlik gibi yoğun ev işleri ile uğraşıyorlar.

Bayanların iş hayatı ile ev hayatı arasında ki dengeyi kurmakta zorlanmaları eşler arasındaki güven ve iletişimi de zedeleyebiliyor. Sağlıklı bir aile kurumunun oluşmasını tehlikeye soktuğu olabiliyor. Çoğu zaman çalışan anneler ya çocuklarını ya da eşlerini ihmal ediyor. Kendilerini bile ihmal ettikleri, kendilerine bile vakit ayıramadıkları zamanlar oluyor. Tabiri caizse bölük pörçük bir hayatı yaşıyorlar; oraya buraya yetiştirmekte bin parçaya bölünüyorlar. Bu nedenle günlük 8 saatlik mesai çalışan bayanlar için oldukça fazla.

Tüm memurlar için haftalık çalışma süresinin değişmesi gerektiği yönünde bir toplumsal beklenti ve ihtiyaç söz konusu. Tüm memurlar için yapılamıyor ise bile, en azından çalışan bayanlar, anneler için bir düzenleme yapılamaz mı?

Şu günlerde EYT, sözleşmelilerin kadroya alınması, asgari ücret başta olmak üzere birçok konuda reformist adımlar atan devletin öncü kadrosu, memurların çalışma süresinde sürpriz bir açıklama yaparsa hiç şaşırmam, alkışlarım.

Kimsenin pek karşı çıkacağını sanmıyorum. Bayanların çalışma süreleri ile erkeklerin çalışma sürelerinin aynı olup 40 saatte eşitlenmesini bir erkek olarak doğru bulmuyorum ve benim gibi birçok erkeğin doğru bulmadığını düşünüyorum. Erkeklerin çalışma süresinin 40 saat kalmasında bir mahsur olmayabilir ama çalışan bayanların haftalık çalışma süresi evli bekar olmaları, sahip oldukları çocuk sayısı, yaş vb. faktörlere bağlı olarak değişkenlik göstermesi gerektiğine inanıyorum. Bekar bir bayanın yükü ile evli bir bayanın yükü eşit değildir. Çocuklu bir bayanın yükü ile çocuğu henüz olmayan evli bir bayanın yükü de eşit değildir. Tüm memurları aynı kefeye koyup eşit derecede çalışmalarını beklemek haksızlık gibi geliyor bana. Yapılacak bir çalışma ile tüm memurların, tüm memurlar için mümkün değil ise bayanların, belirlenecek kriterlere bağlı olarak çalışma sürelerinde bir değişikliğe gidilmesi gerekiyor. Bayanların dokunduğu her yer güzelleşir düşüncesi ile çocuklarına ve ailelerine daha fazla vakit ayıran bayanların bu çabası çocukların ihmal edilmesini de minimize eder. Böylece aileleri tarafından ihmal edilen birçok gencin meydana getirdiği şiddet, bağımlılık gibi sorunların miktarında ciddi azalma görülür.

Kamuoyunun beklentisi memurların çalışma süresi günlük 6 saate düşürülerek haftalık 30 saate ya da Cuma günün resmi tatil yapılarak haftalık çalışma süresinin 32’ye indirilmesi şeklindedir.

Cumhuriyet’in yüzüncü yılında Türkiye Yüzyılı’na bu yönde bir değişim yakışır. 1965’ten bugüne hiç değişmeyen memurların haftalık çalışma saati 2023 seçimleri öncesinde bir sürprize gebe olabilir mi?
Bekleyip görelim.