Mehmet Kaplan yad ediliyor
Osman Esgice (Sanatalemi.net)
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı- Kültür Müdürlüğü tarafından düzenlenen "Edebiyatımızın İçinden" programı bu sezon da devam ediyor. Yeni sezonda ilk olarak Mehmet Kaplan hatırlanıyor.
Edebiyatçı yazar Mehmet Nuri Yardım, Fatih'teki Ali Emiri Efendi Kültür Merkezi'nin seminer salonunda edebiyat tarihçisi ve tanınmış ilim adamı Prof. Dr. Mehmet Kaplan'ı anlatacak. Toplantı, 13 Ekim Salı günü saat 17.00'de başlayacak. Doğumunun 100. Yılı dolayısıyla Mehmet Kaplan'ın hayatını, fikirlerini ve eserlerini dile getirecek olan Yardım, Hocanın yetiştirdiği talebelerden ve yaptığı hizmetlerden de bahsedecek. Mehmet Kaplan'ın bilinmeyen fotoğraflarını da bir slayt olarak sunacak olan Mehmet Nuri Yardım, programın sonunda dinleyicilerin konuyla ilgili sorularına cevap verecek. Programa katılmak serbest. Ali Emiri Efendi Kültür Merkezi, Vatan Caddesi'ndeki İstanbul Emniyet Müdürlüğü'nün hemen üstünde bulunuyor.
EDEBİYATIZA ADANMIŞ BİR ÖMÜR
Bugün Eskişehir'e bağlı, Sivrihisar'da doğdu. Babası Halil İbrahim Bey, annesi Fatma Hanımdır. Mehmet Kaplan Sivrihisar ilkokulunu bitirir (1928). Ailesi Eskişehir'e yerleşince Eskişehir Lisesi'ne devam eder. 1935 yılında liseyi bitiren Mehmet Kaplan, hocalarının etkisiyle Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'ne girmek üzere İstanbul'a gelir. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'ne kaydını yaptırır, yardımcı disiplin olarak felsefe, psikoloji ve sosyoloji derslerine devam eder. Reşit Rahmeti Arat'ın temin ettiği bir bursla 1936 yılında Almanya'ya gider. Almanca öğrenir, bir yandan da lise yıllarında başladığı Fransızcasını ilerletmek için tercümeler yapar. Mehmet Kaplan, Almanya'dan döndükten sonra, Eşrefoğlu Rumu00ee-Hayatı ve Eserleri adlı bir travay hazırlar. 1939 yılında Emir Sultan isimli lisans teziyle mezun olur. Fuat Köprülü tarafından asistan namzedi olarak Fakülteye alınır (1939), ancak Köprülü siyasete atılarak Fakülteden ayrılınca, yerine tayin edilen Ahmet Hamdi Tanpınar'ın asistanı olur.
1939 yılında Namık Kemal hakkındaki doktora tezine başlar. 14 Ekim 1942 yılında, Namık Kemal, Hayatı ve Eserleri adlı teziyle Türkiye'de Ali Nihad Tarlan'dan sonra ikinci "edebiyat doktoru" unvanını alır. Aynı yılın Şubat'ında edebiyat öğretmeni Behice Moyuncur Hanımla evlenir. 28 Mart 1944 tarihinde Tevfik Fikret ve Şiiri adlı teziyle doçent olur. 1944-1946 yılları arasında Büyük Çekmece ve Konya Askeru00ee Ortaokulu'nda vatanu00ee görevini yapar. 1949 yılında Fakülte kontenjanından bir yıllığına Fransa'ya gider. Sorbonne Üniversitesi'nde ders, seminer ve konferansları takip eder, ilmu00ee çalışmalar yapar. 1950 yılının Temmuz ve Ağustos aylarında Londra'ya geçer. 26 Haziran 1953 tarihinde Şiir Tahlilleri I (Akif Paşa'dan Yahya Kemal'e) adlı takdim teziyle profesörlüğe yükseltilir. 1958 yılında eğitim ve öğretime başlayan Atatürk Üniversitesi'nin kurucu hocaları arasında gönüllü olarak yer alan Mehmet Kaplan, Edebiyat Fakültesi dekanlığı ve Rektör vekilliği yapar. Mehmet Kaplan, 24 Ocak 1962 tarihinde Prof. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın vefatı üzerine Yeni Türk Edebiyatı Kürsüsü başkanlığına getirilmiştir.
10 Kasım 1966 tarihinde fedakar hayat arkadaşı Behice Hanımı kaybeden Mehmet Kaplan, altı ay kaldığı Avrupa'dan döndükten sonra (Şubat-Temmuz 1967) Basın İlan Kurumu Genel Kurul üyeliğine, 1973'te İstanbul Üniversitesi Senato Üyeliğine, 1974'te Türkiyat Enstitüsü müdürlüğüne seçilir. 1981 yılında Millu00ee Kültür Vakfı tarafından kendisine "Millu00ee kültüre hizmet şeref armağanı" verilir. 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu gereğince, üniversite bünyesinde yapılan değişiklik üzerine 6 Eylül 1982 tarihinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü başkanlığına ve 1983'te ikinci defa Türkiyat Enstitüsü (yeni adıyla Türkiyat Araştırma Merkezi) müdürlüğüne atanır. 14 Ekim 1983'te Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yüksek Kurul üyeliğine seçilir. Prof. Dr. Mehmet Kaplan, Kültür Bakanlığı, Millu00ee Eğitim Bakanlığı ve Devlet Planlama Teşkilatı tarafından kurulan kültür, dil ve edebiyat komisyonlarının hemen hepsinde vazife alarak değerli hizmetlerde bulunmuştur. 1 Ocak 1984 tarihinde yaş haddinden emekli olan Mehmet Kaplan, vefat tarihi olan 23 Ocak 1986 Perşembe tarihine kadar, Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde lisans, yüksek lisans ve doktora dersleri vermeye devam etmiştir.
Mehmet Kaplan'ın Dergah Yayınları'nda çıkan bütün eserleri şunlardır: Büyük Türkiye Rüyası, Edebiyatımızın İçinden, Hikaye Tahlilleri, Kültür ve Dil, Nesillerin Ruhu, Şiir Tahlilleri-1 Tanzimattan Cumhuriyet'e, Şiir Tahlilleri-2 Cumhuriyet Devri, Tanpınar'ın Şiir Dünyası, Tevfik Fikret (Devir, Şahsiyet, Eser), Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar-1, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar-2, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar-3 (Tip Tahlilleri), u00c2li'ye Mektuplar, Sevgi ve İlim.
