Mayıs enflasyonu yüzde 40'ın altına geriledi

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre; tüketici fiyat endeksi (TÜFE) 2023 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 0,04, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 15,26, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 39,59 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 63,72 oranında arttı.

Beklentiler ise yıllık yüzde 39,80 olacağı yönündeydi.

Mayıs ayı enflasyon verisi beklentilerin altında kaldı. Çünkü seçim dönemlerinde harcamalar artar ve bu artış normalde fiyatlara da yansırdı. Öte yandan uzun bir süredir sakin bir seyir izleyen döviz kurları da Nisan ayı ile birlikte yeniden artış eğilimine girmişti. Buna rağmen aylık artışın neredeyse sıfıra yaklaşması sevindirici.

Endeksi oluşturan ana harcama gruplarına bakıldığında, en fazla dikkat çeken değişimin, doğalgazda "sıfır fiyat" yönteminin katkısıyla konut ana harcama grubunun aylık bazda yüzde 13,79 oranında azalması oldu.

Buna karşılık, 2023 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 9,85 ile giyim ve ayakkabı oldu.

Yıllık değişimlere bakıldığında ise;

Bir önceki yılın aynı ayına göre giyim ve ayakkabı yüzde 19,49, ulaştırma yüzde 23,68, haberleşme yüzde 36,69, alkollü içecekler ve tütün yüzde 30,10, konut yüzde 20,73, eğitim yüzde 50,86, eğlence ve kültür yüzde 42,89, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 46,09, ev eşyası yüzde 45,13, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 52,52, lokanta ve oteller yüzde 68,98, sağlık yüzde 66,93 oranında arttı.

Hatırlanacağı üzere pandemi döneminde küresel çapta emtia fiyatlarının artması ve dolar kurunun yükselmesiyle birlikte mal enflasyonu yükselirken, talep yetersizliği nedeniyle hizmet enflasyonu ise görece düşük kalmıştı. Son bir yıla bakıldığında ise tablonun tersine döndüğünü söyleyebiliriz. Ana harcama gruplarının yıllık değişim oranlarına bakıldığında da, manşet verinin üzerinde kalan grupların hizmet kapsamında yer aldığı belirgin bir şekilde görülüyor.

Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ise Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 0,65, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 7,81, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 40,76 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 95,80 artış gösterdi.

Pandemi döneminde üreticiler, artan maliyetlerini talep yetersizliği nedeniyle tüketici fiyatlarına yansıtamamışlardı. Geçen yılın Ekim ayında Yİ-ÜFE ile TÜFE arasındaki fark 72 puana çıkmıştı. Bu farkın açılması, beklentileri dolayısıyla fiyatlama davranışlarını bozuyordu. Mayıs ayı ile birlikte bu makasın kapandığını görüyoruz.

Geçen yılın Haziran ayı enflasyon oranı ise aylık bazda yüzde 5’e yakın gelmişti. Diğer bir ifadeyle yüksek bazın Haziran ayında da devam ettiğini söyleyebiliriz. Bu yüzden Haziran enflasyonu da düşük çıkabilir.

Yaz aylarının gelmesi ile birlikte de gıda fiyatlarında olumlu bir tablo görebiliriz.