Kütüphaneye En Son Ne Zaman Gittiniz?

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2018 yılına ait Kütüphane İstatistiklerini yayımladı. Bu verilere geçmeden önce kütüphanelerin asıl hedef kitlesi olan öğrencilerin ülkemizdeki mevcudunu hatırlatalım.

Türkiye’deki öğrenci sayısı 25 milyon 309 bin 876. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda 17 milyon 749 bin 876 öğrenci öğrenim görürken, Yükseköğretim kurumlarında ise 7 milyon 560 bin(yaklaşık 3,5 milyonu açık öğretim) öğrenci kayıtlı görünüyor.

Gerçi TÜİK, kütüphaneye gidenleri öğrenci olan/olmayan diye ayırmamış ancak evli, çocuklu, çalışan bir yetişkine de ben pek rastlamadım. O nedenle bu verileri öğrenci sayısına göre değerlendirmek bana daha doğru geliyor.

Türkiye genelinde 2018 yılında 1 milli kütüphane, bin 162 halk kütüphanesi, 598 üniversite kütüphanesi ve 29 bin 690 örgün ve yaygın eğitim kurumu kütüphanesi olmak üzere toplam 31 bin 451 kütüphane bulunuyor.

Milli Kütüphaneden yararlananların sayısı 2018 yılında, 2017 yılına göre %0,6 artarak, 633 bin 999 oldu. Aynı dönemde kayıtlı üye sayısı ise %10,3 azalarak 23 bin 747 oldu.

Halk kütüphanelerine kayıtlı üye sayısı 2018 yılında, 2017 yılına göre %29,1 artarak 2 milyon 840 bin 504 oldu. Bu kütüphanelerden yararlananların sayısı, bir önceki yıla göre %12,6 artarak 28 milyon 242 bin 986 oldu. Halk kütüphanelerindeki diğer materyal sayısı 2018 yılında, 2017 yılına göre %2,5 azaldı.

Yararlananların sayısı hesaplanırken sanırım tekrarlı sayım yapılıyor. Nüfusu 82 milyon olan ülkemizde 28 milyon kişinin kütüphaneye gittiğini düşünmek biraz zor.

Üniversite kütüphanelerinin sayısı, 2018 yılında 2017 yılına göre %6 artarak 598 oldu. Üniversite kütüphanelerindeki kitap sayısı 2018 yılında, 2017 yılına göre %7,4 artarak 17 milyon 600 bin 15 oldu. Bu kütüphanelerde kayıtlı üye sayısı 2018 yılında, 2017 yılına göre %2,6 artarak 3 milyon 912 bin 306 oldu.

Resmi okul, özel okul ve özel kurs kütüphanelerini kapsayan örgün ve yaygın eğitim kütüphanelerinin sayısı, 2018 yılında 2017 yılına göre %12,4 artarak 29 bin 690 oldu. Örgün ve yaygın eğitim kütüphanelerindeki kitap sayısı, 2018 yılında 2017 yılına göre %13,3 artarak 30 milyon 263 bin 384 oldu.

Sonuç olarak, kütüphaneye gidenlerin öğrenci sayısına oranı son derece düşük.

Tabii bu verilere bakarken toplumsal değişimi de göz önüne almak gerekiyor. Örneğin bundan birkaç sene öncesine kadar toplumumuzda geniş aileler hakimdi. Ders çalışmak için evlerinde uygun ortam bulamayan öğrenciler mecburen kütüphaneye gidiyorlardı.

Günümüzde ise neredeyse her çocuğun kendisine ait bir odası var. Diğer bir faktör ise internetin yaygınlaşmasıyla birlikte artık bilgiye çok kolay ulaşılması. Bırakın kütüphaneye gitmeyi çoğu insanın evinde kitaplık bile bulunmuyor. Zaten okuma oranlarındaki düşüş de bunu destekliyor.

Her ne kadar Dijital Çağda yaşasak da umarım bazı alışkanlıklar yok olup gitmez.