Kırmızı altın: Biber

Son günlerde güney illerimizde kırmızı biber hasadı ve kurutulmasına başlanıldı. Hemen hemen ülkemizin her köşesinde evlere/fabrikalara salça, kurutma veya baharat için biberlerin taşındığını görmekteyiz. Anavatanı Amerikan Kıtası olsa da Milletimiz biber ve biber ürünlerini sevmekte. Bu yazımda sizlerle biberin üretiminde pazarlamasına kadar bazı bilgileri paylaşacağım.

Bu yıl (2020) biber hakkında “Türkiye’de Biber Üretimi, Dış Ticareti ve Rekabet Gücü” başlıklı bir bilimsel makale hazırladım (bk. https://dogadergi.ksu.edu.tr/tr/download/article-file/933021). Biber ile ilgili olarak daha ayrıntılı bilgi edinmek isteyenlere bu makaleyi ve “Sebzecilik” kitabımı (Nobel Yayınları) öneririm.

Türkiye “kırmızı altın” olarak da adlandırılan biber üretiminde Dünyada önemli bir yere sahiptir.

Üretim

Türkiye’de yaygın olarak üretilen sebzelerde biri de biber (Capsicum annum) olup birçok varyetesi bulunmaktadır. Taze biberler salçalık, dolmalık, sivri ve çarliston olarak ayrılmaktadır. Biberin olgunlaşmamış veya olgun meyveleri taze veya işlenmiş (biber salçası, baharat veya turşu) olarak tüketilmektedir.

Türkiye’de 2018/2019 yılı verilerine göre 2.7 milyon ton kadar biber üretimi vardır. Bu üretimin % 8.17’ini kuru biber % 91.83’ü ise taze biber üretimi meydana getirmektedir. Bununla birlikte sanayiye işlenen (kuru ve taze salçalık) biber üretimi ise % 48.61’lik bir paya sahiptir. Bu veriler Türkiye’de biberin taze tüketimi yanında işlenerek mamul ürün olarak değerlendirilmesinin de önemli olduğunu göstermektedir.

Biber Ege, Marmara ve güney illerimizde salça, kurutma veya toz ve pul baharat biber üretiminde yetiştiricilik ve işleme aşamalarında önemli bir istihdam kaynağıdır. Önemli biber üretici illerimiz arasında, Bursa, Samsun, İzmir, Hatay, Gaziantep, Kilis, Kahramanmaraş yer almaktadır.

2018 istatistiklerine Türkiye Dünya biber üretiminde 5. sıradadır.

Dünya biber üretimi 2004’de 2.46 milyon ton iken % 46.56 oranında artarak 2018’de 36.77 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Türkiye biber üretimi ise 2004’de 1.7 milyon ton iken % 53.42 oranında artarak 2019’de 2.63 milyon tona yükselmiştir. Türkiye dünya taze biber üretiminde % 6.94’lük bir paya sahiptir.

Türkiye taze biber üretimi 2005 yılında fert başına 27-28 kg kadar iken 2018 yılında 30-32 kg’a yükselmiştir.

Bu veriler biberin taze (yeşil ve kırmızı olgunlukta) tüketimi yanında baharat ve salça olarak da önemini de göstermektedir. İşlenmiş biber ürünlerinin uygun ambalajlama ile iç ve dış piyasalarda pazarlanması önemlidir.

Dış ticareti

Dünya taze biber dış ticaretinde 3.2 milyon ton kadar bir ürün ihracatı/ithalatı söz konusudur. Türkiye’nin biber ithalatı yıllara göre dalgalı bir durum göstermekle birlikte oldukça düşüktür. Dünya biber ihracatında Türkiye’nin payı 2012’de % 2.39’i iken 2016 yılında % 2.94’dir. Türkiye’nin biber ihracatı artmıştır. Türkiye ihracatı/ithalatı dengesi bakımında biberde fazlası olan bir ülke konumundadır. Ayrıca, Türkiye’nin biber ihracatı 2012’de 74. milyon dolar iken 2016’da 90.0 milyon dolara yükselmiştir. Aynı yıllarda Türkiye’nin dünya ihracatındaki payı ise sırasıyla % 1.69 ve % 1.82 olarak belirlenmiştir. Bu verilerde Türkiye’nin biber ihracatında olumlu yönde bir gelişmenin olduğunu göstermektedir.

Türkiye’nin biberde dış ticaretinde 2012-2015 döneminde zayıf; 2016 da ise orta derecede rekabet gücünün var olduğu belirlenmiştir.

Sahip olduğu ekolojik şartlar biber üretimine oldukça uygun olan Türkiye; bu potansiyelini iç ve dış pazar ihtiyaçlarını karşılamak için daha fazla değerlendirmesi mümkündür.

Son söz: Ancak değerlendirilen ürünler altın olur.