Kazak "Gezi"si
Kazakistan’da olaylar yatıştı. LPG’ye yapılan zamlarla başlayan isyanlar Rusya’nın da müdahalesi ile geriledi ve ortalık sakinleşti. Türkiye’de 2013 yılında basit bir çevre eylemi ile başlayan Gezi olayları farklı odakların kışkırtmasıyla kalkışmaya dönüşmüş, Türkiye açısından bir kırılma ve dönüm noktası teşkil etmişti.
Kazakistan’da Devlet Başkanı her ne kadar Kasım Cömert Tokayev ise de devleti asıl perde gerisinden yöneten kişi ülkenin kurucu başkanı olan Nur Sultan Nazarbayev’di. Kendisini azıcık geri çekmiş olsa da ülkenin ordusu, polisi, istihbaratı başta olmak üzere hemen hemen tüm kurumları onun kontrolündeydi.
Nur Sultan Nazarbayev, “Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı” sıfatıyla geri plana çekilmiş ancak ülkenin başkentine bile kendi ismini vermişti. Petrol, doğalgaz ve değerli madenleri yakın akrabaları ve arkadaşları yabancılarla ortaklaşa çıkarıyor, ekonomiyi o kontrol ediyordu. Bu durum ülkenin zenginliğinden yeterince pay almayan halkın tepkisini çekiyordu. Oligarklar deveyi hamuduyla götürüyor, halk kırıntılarla yetiniyordu.
***
Nur Sultan Nazarbayev, 30 yıl boyunca doğu, batı ve Çin üçgeninde çok dengeli bir siyaset gütse de yaptığı her icraatta Rusya’nın desteğini sağladı. İzlediği politikalarla Kazak nüfusunu ön plana çıkardı, Kazak milliyetçiliğinin güç kazanmasının yolunu açtı. Düşürülen Rus uçağından sonra Türkiye ile Rusya’nın arasını düzelten de Nazarbayev’di.
Halk, Kazakistan’da “İhtiyar” dediği Nur Sultan’ın artık her şeyden el eteğini çekmesini istiyordu. Bu yüzden gösterilerde “İhtiyar gitsin” diye slogan atılıyordu. Bunu iyi değerlendiren Kasım Cömert Tokayev oldu. Hükümeti feshetti, İstihbarat Başkanı Kerim Masimov ve yardımcılarını görevden aldı ve tutuklattı. Masimov, Nazarbayev’in bir dediğini ikiletmeyen kişiydi.
Kazakistan, Türkiye’nin talebine rağmen FETÖ okullarını kapatmamış ve Türkiye’ye de devretmemişti. FETÖ okullarında yetişenler ülkenin kaymak tabakasının çocuklarıydı. Amerikan zihniyeti ile yetiştirilen bu gençler, tıpkı Türkiye’nin Gezi olaylarında olduğu gibi Kazakistan’nın Gezi olaylarında da isyancıların yanında yer aldılar ve isyanı kışkırttılar.
***
Kazakistan’da zamlara tepkiyle başlayan isyanlar özellikle FETÖ’nün kışkırtması ile kısa sürede tüm ülkede devlete karşı isyana dönüştü. Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev, olayları doğru okudu, Putin’in desteğiyle kısa sürede kontrolü sağladı. İsyan yatıştı ama ülkede halen çok sıkı tedbirler uygulanıyor.
İsmi Kazakistan olsa da Türkiye’nin üç buçuk katı büyüklükteki Türkistan coğrafyasında artık her şey yeniden başlıyor. Tıpkı “Milli Şef” sıfatıyla hegemonyasını kurduktan sonra her şeyini borçlu olduğu Mustafa Kemal’in resimlerini okullardan, paralardan ve tüm devlet kurumlarından silmeye kalkan İsmet İnönü örneğinde olduğu gibi…
Ülkenin milli geliri yüksek gözükse de Kazakistan halkı fakir. Yeni yöneticiler fakirliğin belini kırıp halkın refahını artırabilirse Türkistan’da huzuru sağlayabilirler. Nur Sultan gider, Tokayev gelir ancak FETÖ’cüler tasfiye edilip gelir dağılımı düzelmedikçe ülkede huzur sağlanamaz.
