Karşınızdakini ne kadar dinliyorsunuz?

Gündelik hayatımızda iletişim, gerek deneyimlerimizi ve gerekse de ihtiyaçlarımızı paylaşmamıza imkân veren ilişkiler kurmamıza ve başkalarıyla bağlantı kurmamıza yardımcı olan önemli bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Hem duygularımızı ifade etmemize, hem bilgi aktarmamıza, hem de düşüncelerimizi paylaşmamıza izin veren önemli bir faaliyettir. Tüm insanların iletişim kurması hayatın olmazsa olmazıdır. Fakat özellikle yüz yüze iletişime ayrı bir parantez açmakta fayda vardır. En etkili iletişim yüz yüze iletişimdir. Yüz yüze iletişimde jest ve mimikler devreye girmekte, bu durum iki tarafından da daha iyi anlaşmasına zemin hazırlamaktadır. Çağımızdaki dikkat dağıtıcı hususlar bu durumu zedeleyebilmektedir. Akıllı telefon ve tablet kullanımının yaygınlaşması, sanal iletişimin farklı boyutlara ulaşması dinleme sorunlarının sıklıkla yaşanmasına sebebiyet vermekte, bu durum arkadaşlık ilişkilerini zedelemekte, iş ortamında önü alınamaz problemler oluşturabilmektedir. Dinleme eylemini yerine getiremeyen bireylerin iletişim kazalarına uğraması kuvvetle muhtemeldir.

Çevrede olup biteni anlamak ve değerlendirmek etkin bir dinleme faaliyetiyle gerçekleşmektedir. Fakat bir anda dinlemeyi kesmek ya da dinler gibi yapıp dinlememek ilişkilerin bozulmasına neden olmaktadır. Bir anda dinlemeyi bırakmak büyük bir özgüven sebebiyle gerçekleşebileceği gibi; “ne söyleyeceğini zaten biliyorum” manasına da gelebilmektedir. Dikkat eksikliği de dinlemeyi aniden bırakmaya neden olabilmektedir. Söylenene odaklanamama bireysel bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Depresyon ve karmaşık bir ruh hali dinleme sürecini sekteye uğratabilmektedir. Bazı kişiler sadece duymak istediklerini dinlemektedirler. Dolayısıyla kendileri için hoş olmayan bazı ifadeler duyduklarında dinlememeyi tercih etmektedirler. Kısacası sevmedikleri veya kendi inançlarına uymayan birçok şeyi duymazdan gelebilmektedirler. Kızdığınız ya da şahsi olarak sevmediğiniz bir kişi her ne kadar doğruları söylese de bilişsel uyumsuzluk devreye girer, bu durum dinleme sürecini olumsuz bir şekilde sonuçlandırır. Narsisizmin de dinlemeyi bırakmaya neden olmaktadır. Narsist kişiler başkalarının fikirlerine, görüş ve bakış açılarına değer vermedikleri için kişiyi merkeze almamaktadırlar. Bu da dinlemeyi bırakmayı sağlar. Sürekli “ben” diliyle konuşan insanların da dinlemeyi aniden bıraktığı göze çarpmaktadır. Nomofobi olarak da bilinen cep telefonu bağımlılığı da bir anda dinlemeyi bırakmaya sebebiyet verebilmektedir. Özellikle çocuklar ve gençlerde bu durumun daha yoğun yaşandığı araştırmalar neticesinde ortaya konmuştur.

Özel hayatta dinleme sorunları yaşayan çiftlerin iletişim sorunları yaşaması zaman zaman boşanmalara da sebebiyet verebilmektedir. Niyet okuma, yargılama gibi unsurlar da dinleme noktasında sorunlar yaşatabilmektedir. İş hayatında da dinleme noktasında sorun yaşayan bireylerin performans ve veriminin düştüğü görülmektedir. Özellikle ekip çalışması açısından etkin bir dinleme oldukça mühimdir. İletişim kazalarının yaşandığı iş ortamlarında temel sorunun dinlememe ve karşısındaki saygı duymama olduğu ifade edilmektedir. İş yerinde dinlemesini bilmeyen ya da dinlemeyi bir anda bırakıp başka noktalara odaklanan insanlara güven giderek azalmaktadır. İş ortamında saygının oluşabilmesi adına önce empati ve karşısındakini dinlemek çok mühimdir. Tabii iş ortamında karşısındakini dinlemek kadar, konuşanın da aynı şekilde karşısındakine saygı göstermesi ve ifadelerini özenle seçmesi uyum açısından önemlidir. Aile ortamında eşler arasında dinlememe sorunu da ilişkilerin zedelenmesine neden olabilmektedir. Bunun üzerine öfke, kırgınlık meydana gelebilmektedir. Hatta bu durumun çocuklara yansıması da aile düzenini ve birlikteliğini bozabilmektedir.

Dinleme öncelikle karşısındakine saygı duymayla başlar. Gerek iş ortamında, gerek arkadaş ortamında, gerekse de profesyonel yaşantımızda sorunlar yaşamamak, sıkıntılarla karşılaşmamak adına etkin bir dinleme gerçekleştirmek elzemdir. Empati kurmak karşımızdakini daha iyi dinleme ve anlama noktasında ciddi bir fayda sağlamaktadır. Yargılmak yerine anlayabilmek, iletişime açık olmak modern dünyada etkin dinleme gerçekleştirebilmek adına olması gerekendir. Bu hususları kendine alışkanlık eden bireylerin gerek iş, gerek özel hayatında, gerekse de arkadaş ortamında sorunlarının minimum düzeye indirgeneceğini söyleyebilmek mümkündür.