Karadeniz Kültür Envanteri
T.C. Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı'na bağlı olarak kurulan Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, yaklaşık iki yıl süren özenli ve kapsamlı bir çalışmayla Doğu Karadeniz’in sekiz şehrinin kültür envanterini çıkardı. Tescilli bazı varlıkların güncellenmediği için kaybolmuş, tescilli varlıkların yüzde 70’ten fazlasının da tescilsiz olduğunu belgeleyen envanter çalışması, Doğu Karadeniz'in doğa ve kültür varlıklarını tümüyle kayıt altına alıyor.
DOKAP bölgesindeki Artvin, Bayburt, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Samsun, Trabzon şehirlerini kapsayan Karadeniz Kültür Envanteri taşınmaz kültür varlıkları, doğal varlıklar, halk kültürü ve müzeler başlıkları altında sınıflandırılmış.
Karadeniz’de Zamanın İzleri - Karadeniz Kültür Envanteri Projesi’nin en önemli ürünü ve sürdürülebilirlik aracı olarak Online Envanter Yönetim, Entegrasyon ve Yayın Sistemi’nin veritabanı ile bölgenin tüm kültürel, ticari, sosyal ve turizm aktiviteleri daha etkin yönetilebilecek.
Ekonomik faaliyetlerin, tarihsel ve kültürel geçmişinden bugünkü mevcut durumuna kadar incelendiği, geleneksel sanatların ve zanaatkârların değerlendirildiği projede âşıklık geleneğinden Karadeniz efsanelerine, hayatın içindeki edebiyattan sosyal yaşamdaki kültürel kimlik göstergelerine, yemek kültüründen halk hekimliği, halk hukuku, halk meteorolojisi, halk takvimi gibi pek çok folklorik değer kayıtlanıyor.
Karadeniz Kültür Envanteri çalışmasının sadece bir araştırma, veri toplama çabasından ibaret olmadığının altını çizen Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) Başkanı Yusuf Mengi, “Amacımız toplanacak bilimsel verilerden yola çıkarak, 21. yüzyılın başında Karadeniz’in bir kültür ve doğal bölge olarak ilerlemesi için gereken adımlara ve politikalara ilişkin önerilerde bulunmaktır.” diyor.
Projeyi yürüten TMarka Genel Müdürü İmdat Demir, dünyada oluşan turizm trendlerine baktığımızda turistlerin artık bozulmamış doğa, otantik kültür ve tarih talep ettiğini vurguluyor.
Karadeniz Kültür Envanteri Taşınmaz Kültür Varlıkları Bileşeni Direktörü Arkeolog Pınar Ersemiz, projenin ana hedefinin kalkınma ve turizme yönelik veri sağlamak olduğunu belirtiyor.
Karadeniz Kültür Envanteri Halk Kültürü Danışmanı Prof.Dr. Abdülkadir Emeksiz ise, proje kapsamındaki illerden öne çıkan özellikleri şöyle anlatıyor; “Samsun’da şenlik ve festivallerin içerikleri geliştirilebilir. Şehirde eko-turizm çalışmaları denenmelidir. Ekonominin lokomotifi fındık olan Ordu’da fındıkla ilgili markalaşmış bir kurum yok. Sepet, baston, tahta kaşık üretimi desteklenmeli. Giresun’da ise yaylalarda koruma/turizm dengesi sağlanmalı. Hikâyesi olan türküleri ve mutfağı dolayısıyla müzik, oyun ve yemek festivallerde bir araya gelmelidir. Zengin mutfağı olan Trabzon’da ise, bilinen yemeklerle sınırlı kalıyor. Trabzon ile ortak paydaya sahip Rize’de ise, atma türkü önem arzediyor. Artvin’deki doğal hayat bozulmadan turist çekilebilir. Ehram dokumaları Bayburt’ta yöre insanına katkı yapacak kadar güçlü. Bunun yanında büyük tematik müzeler ile Bayburt’un çehresi değişebilir. Kömesi ve pestili öne çıkmış Gümüşhane ise, kömedeki başarıyı takip ederek ekonomiye katkıda bulunabilir.”
Türkiye’de ilk kez bu kadar geniş ölçekli bir çerçevede hazırlanan Karadeniz Kültür Envanteri, binlerce varlığın sınıflandırıldığı devasa bir veritabanı olarak kültürel varlıkların takibi, turizmin gelişmesi ve çevresel sürdürülebilirliğe önemli bir katkı sağlayacak.
