Kamu tüketiminin büyümeye katkısı arttı

TÜİK verilerine göre; Türkiye ekonomisi üçüncü çeyrekte, bir önceki yılın aynı çeyreğine

göre yüzde 3,9 büyüdü. Manşet verinin 9 çeyrektir pozitif kalmaya devam etmesi olumlu

ancak büyümenin sürdürülebilir olması, sektörler arasında dengeli dağılması, istihdamı

artırması ve GSYH’deki bu artışın toplumun geniş kesimleri tarafından hissedilmesi de bir o

kadar önemli.

3.çeyrek büyüme verisini aynı döneme ait işgücü istatistikleri ile değerlendirdiğimizde,

2022 yılı III. çeyreğinde, işsizlik oranı yüzde 10,0, işsiz sayısı 3 milyon 433 bin kişi, istihdam

edilenlerin sayısı 30 milyon 787 bin kişi, istihdam oranı yüzde 47,5, işgücü 34 milyon 220 bin

kişi, işgücüne katılma oranı yüzde 52,8 olarak gerçekleşti.

2021 yılı III. çeyreğinde ise; işsizlik oranı yüzde 11,7, işsiz sayısı 3 milyon 842 bin kişi,

istihdam edilenlerin sayısı 28 milyon 996 bin kişi, istihdam oranı yüzde 45,4, işgücü 32

milyon 838 bin kişi, işgücüne katılma oranı yüzde 51,4 olmuştu.

Rakamlardan da anlaşılacağı üzere; yüzde 3,9’luk büyüme bir milyon 791 bin kişiye

istihdam sağlamış.

Bu durum son derece olumlu iken ne yazık ki enflasyonun yüksek seyrettiği dönemlerde,

benzer bir tabloyu asgari ücret artışına rağmen gelir dağılımında göremiyoruz.

İşgücü ödemeleri, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde

96,2, net işletme artığı/karma gelir ise yüzde 123,0 arttı.

İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçen yılın

üçüncü çeyreğinde yüzde 29,5 iken bu oran 2022 yılında yüzde 26,3 oldu. Net işletme

artığı/karma gelirin payı ise yüzde 54,1 iken yüzde 54,8 oldu.

Harcama yöntemiyle incelendiğinde;

Yerleşik hanehalklarının tüketim harcamaları, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki

yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 19,9 arttı. Bu oran

2.çeyrekte yüzde 22,5’ti. Özel tüketimin dolayısıyla iç talebin yılın ikinci yarısında

yavaşlayacağı tahmin ediliyordu.

Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 8,5 arttı. Önceki artış yüzde 2 olarak

gerçekleşmişti. Kamu tüketiminin büyümeye katkısı 1,1 puan (önceki 0,3 puan) oldu.

Seçim dönemlerinde kamu harcamalarında belirgin bir artış olması beklenilen bir durum

olmakla birlikte önümüzdeki iki çeyrekte de bu artışların devam etmesi öngörülüyor.

Gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 1,3 azaldı. Yatırımların alt kırılımına bakıldığında;

inşaat yatırımlarının 2022 yılı üçüncü çeyreğinde yüzde 19,9 oranında azalırken, makine

teçhizat yatırımlarının ise yüzde 14,3 oranında arttığını görüyoruz. Makine teçhizat

yatırımlarındaki artış sürdürülebilir büyümeye işaret ediyor.

Mal ve hizmet ihracatı, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre

zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 12,6, ithalatı ise yüzde 12,2 arttı.

Net ihracatın büyümeye katkısı 0,7 puan ile pozitif kalmaya devam ediyor. Ancak dış

talepteki gerileme nedeniyle bu katkı azalıyor.

Son çeyrekte de büyüme hızındaki düşüşün devam edeceği tahmin ediliyor buna rağmen 2022

yılı büyüme oranı yüzde 5’in üzerinde olacağı bekleniliyor.