​İyi insan kimdir?

İnsanlara referans olurken, anlatırken sıklıkla kullandığımız ifadedir; iyi biri, iyi insan. Peki kimdir iyi insan, iyi kişi? Kişinin iyilik hal ve durumunu kim, neye göre, nasıl belirler? İyiliğin, iyi olma halinin kıstas ve normları nelerdir? İyilik reçetesi dediğimiz bir şey ya da iyi olma halini onaylayıp test eden bir kurul, mekanizma mevcut mudur? Mevcutsa bunun kriterlerini kim koyar ve uygulamasını kim, hangi mekanizma kontrol eder? İyi insan olma adına soracağımız, sorabileceğimiz çok soru var. Peki cevap makamı kim ve verdiği yanıtlar neye göre değerlendirilir?

İyilik üzerine evrensel kurallar, değerler üzerine konuşmak daha kolay. İnsanlara, canlılara, doğaya her açıdan yardımcı olmak her şeyden önemlisi zarar vermemek iyiliğin ana koşulu sayılabilir. Yarardan önce zarar vermemeyi gözetmek iyiliğin başlıca tarifi olsa gerek. Sadece insanın değil evrenin, kişiye karşı güven ve emniyet içerisinde olması, bunu bilmesi en başlıca iyilik halidir. Yalan konuşmamak, çalmamak, iftira etmemek, şiddet uygulamamak, hak ve adaleti gözetmek, hakkına riayet etmek, saygılı davranmak, saygı duymak vb eylemler emniyet hissini inşa ettikten sonra ortaya çıkacak göstergelerdir.

Güven ve emniyet duygusunu ikame eden kişi için bir iyilik, iyi olma halinden bahsedebiliriz. Bununla birlikte bir kişiye iyi olduğu referansını vermek için onunla bir tür paylaşım ve sınanma yaşaması gerekir. Ne tür bir sınanma ve ortaklık diye soracak olursanız hiç düşünmeden şu cümleleri kurabiliriz. Sizinle hiçbir çıkar çatışması yaşamayan, hiçbir rol ve görev ortaklığında bulunmayan, maddi manevi hiçbir öğeyi paylaşmak zorunda kalmadığınız birinin iyiliğini nasıl test etmiş olabilirsiniz? Zaten ayrı yollarda ayrı kulvarlarda yürüyen, farklı mecralarda varlık gösteren kişiyle ne tür bir sınanma yaşamış olabilirsiniz ki? Çıkarları sizinkiyle çatışmayan birinin adil olup olmadığınız, hak ve hukuka riayet edip etmediğini, iftira ve ayak oyunları peşinde koşmadığını nasıl bilebilirsiniz?

Hiç kimse arada bir karşılaştığı, sınırlı temasta bulunduğu, sosyal ortamlarda rastlaştığı, işyerinde kontrollü mesai yaptığı biriyle iyilik sınanması yaşamaz. Buralarda karşılaştığı bir insanın dışarıya karşı gösterdiği yüzü, farklı bir ifadeyle başka insanlara karşı taktığı maskesidir. Topluma karşı göstermeye çalıştığı bir imgeden başkası değildir. İyilik ve iyi insan olma hali, çıkarların çatıştığı durumlarda ortaya çıkar. İyi insan adalet ve hakkaniyet canını sıksa, çıkarına dokunsa da adil olmaktan vazgeçmeyen, gördüğü iyiliğe nankörlük etmeyen kişidir. İyiliği sınanmamış insanlara iyilik halini giydirirken gerçek iyi insan olma halini göz önünde bulundurup öyle yargıda bulunmak her şeyden önce gerçek iyiliğe ve iyi insanlara göstereceğimiz bir ihtiram ve saygıdan başkası değildir…

x/sabihadogann