İşsizlik Sorunu ve Çözümü

Cumartesi günü SETA Vakfının düzenlemiş olduğu “İstihdamı Paylaşmak” başlıklı kitap söyleşisi programına katıldım.

Doç. Dr. Mevlüt Tatlıyer hocanın yazdığı aynı isimli kitabın özetinin sunulduğu söyleşide, Türkiye’nin işsizlik ve istihdam sorunu üzerine bilimsel tespitler yapılırken, çözümü için de yerinde öneriler sunulmuştu.

İşsizlik sorununu yüksek çalışma saatleri, kısmi süreli çalışmanın eksikliği, eğitim sisteminin sorunlu bir yapıya sahip olması ve 2000-2009 döneminde TL’nin aşırı değerli olması olmak üzere 4 ana temelde toplayan Mevlüt hoca bu başlıkları tek tek açıkladı.

Türkiye’de beş kişinin yapması gerektiği işi 3-4 kişinin yaptığına dikkat çekildi. Çalışma saatlerinin uzun olması ve çalışma şartlarının iyi olmaması, genç kesim başta olmak üzere birçok kişinin özel sektörde çalışmak istememesine neden olduğu buna bağlı olarak kamuda çalışmaya yüksek bir talebin olduğu vurgulandı. Uzun çalışma saatleri sebebiyle iş yaşam dengesinin sağlanamadığına dikkat çeken Tatlıyer bu nedenle aile hayatının da olumsuz etkilendiğini vurguladı.

Bugün işsizlik oranlarının düşük olduğu ülkelerde kısmi süreli çalışma sisteminin yaygın olmasının etkili olduğu belirtildi. Söyleşide kısmi süreli çalışmanın işsizliğin azalmasının yanında verimliliği de artıracağı söylendi. Çalışma koşullarının iyileştirilmesi, çalışma saatlerinin kısaltılması ve kısmi süreli çalışmanın yaygınlaştırılmasıyla kısa dönemde maliyetleri artırıcı etki oluştursa da orta ve uzun vadede verimlilik artışı sağlayacağı için ciro artışına vesile olacağı ifade edildi. Kısmi süreli çalışmanın yaygın olduğu ülkelerde kadınların yoğun olarak kısmi süreli çalıştıklarına dikkat çeken Tatlıyer, böylece gelir seviyelerini artırdıkları gibi iş yaşam dengesini de sağlayabildiklerini belirtti.

Eğitim sisteminin içinde barındırdığı yanlışlıklar sebebiyle emek arzı ve emek talebinde uyuşmazlık olduğu gerçeği ortaya kondu. İş dünyasının eleman bulamamaktan işsizlerin ise iş bulamamaktan yakındığı bir ortamda eğitim müfredatının ihtiyaçları giderecek şekilde yeniden tasarlanması gerektiği belirtildi. Meslek liselerine hak ettiği itibarın yeniden kazandırılması gerektiği söylenirken en başarılı öğrencilerin işsizlik problemi yaşamamak için tıp fakültelerine gittikleri mühendislik, fizik, kimya gibi alanları tercih etmekten kaçındıkları vurgulandı. Sosyal bilimlerden çok fen bilimlerine rağbetin artması gerektiği söylendi.

İşsizlik sorununun bir diğer önemli maddesinin de 2002-2009 yılları arasında TL’nin aşırı değerli olmasından kaynaklandığı belirtildi. Aşırı değerli TL’nin cari açık sorununa yol açtığı gibi yerli üretimin gerektiği gibi artmasını engellediği ve ithalatı artırdığı için istihdam oluşturmadığı belirtildi. Şimdilerde TL’nin olması gerektiği seviyede olduğunu, bu seviyede istikrar kazanması gerektiğini belirten Tatlıyer savunma sanayide yakalanan başarının diğer sektörlere yayılmasıyla birlikte işsizliğin azalmasına önemli katkı sağlayacağını belirtti.

Türkiye’de sendikal faaliyetlerin zayıf olması, sendikaların fazla siyasallaştığı için olması gereken gibi aktif olmadıklarına dikkat çekilen söyleşide emek arz edenlerin emek talep edenler karşısında güçsüz oldukları için çalışma koşullarının gerektiği gibi olmadığına bu durumun da işsizlik doğurduğuna dikkat çekildi.

Türkiye’de çalışanların büyük ölçüde mutsuz olduklarına bunun nedeninin de çalışma şartlarının iyi olmamasından kaynaklandığına dikkat çekildi. Resmi çalışma saatlerine uyulmadığı gibi fazla mesai ücretlerinin de ödeme oranının çok düşük olduğuna dikkat çekildi.

Çalışma saatlerinin düşürülmesi ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi, kısmi süreli çalışmanın itibar kazanması ve yaygınlaştırılması, TL’nin aşırı değerlenmeden istikrarının sağlanması ve eğitim sisteminin yeniden düzenlenmesi ile işsizlik oranlarında ciddi bir düşüş yaşanacağını ve böylece yüksek katma değerli üretimlerle gelir seviyesinin artacağının altı çizildi.

Büyük ve ciddi bir çalışma neticesinde “İstihdamı Paylaşmak” isimli eseri ortaya çıkarak Mevlüt Tatlıyer hocayı tebrik ederim. Umarım önerdiği politikaların en kısa zamanda uygulanmasıyla birlikte ülkemizde işsizlik sorununa bir nebze olsun çözüm bulunabilir.