İRAN'LA BATI ANLAŞTI

İran'ın nükleer programını yavaşlatma konusunda , BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve

Almanya arasında anlaşmaya varılması, FED'in alacağı kararların beklentisiyle gergin olan uluslar arası piyasalara nefes aldırdı, başta Avrupa olmak üzere küresel borsa endeksleri yükselişe geçti,altın ve petrol fiyatları düştü.

Anlaşma Neyi Öngörüyor?

Dünya piyasalarında olumlu hava esmesine sebep olan anlaşmaya göre, İran elinde bulunan yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokunu imha edecek ve uranyumu sadece yüzde 5 oranında zenginleştirebilecek,buna karşılık kendisine uygulanan ambargo 6 ay boyunca yumuşatılacak. İran'ın 7 milyar dolar gelir elde edeceği hesaplanan bu geçici anlaşmayla, bloke edilmiş olan 4.2 milyar dolar petrol geliri de serbest kalıyor.

Ülkelerin savaş söylemini bırakıp uzlaşması, imzalar atıldıktan sonra tarafların kucaklaşması dünya barışı adına olumlu adımdır.Bu adımın kalıcı olması herkesin yararınadır.

Piyasaların İyimserliği Kısa Sürdü

Bu anlaşmanın duyurulmasının ardından doların 2 liranın altına inmesi,BİST 100 endeksinin yukarı yönlü hareketlenmesi ve faizin 9'un altına gerilemesi basında abartılı bir şekilde karşılandı.Ne var ki piyasaların verdiği bu pozitif tepkinin geçici olduğu hemen ertesi gün anlaşıldı, dolar yeniden 2 liraya tırmandı,borsada ibre aşağıya döndü,faizin 10'u görmesine ramak kaldı.

Petrol Fiyatı Düşecek

Uygulanan ambargo nedeniyle İran'ın kısıtlanan petrol ihracatı bu anlaşmayla kısa vadede olmasa da orta vadede artacak, dünya piyasalarında petrol bollaşınca fiyatı da düşecektir.Araya başka parazitler girmezse arz-talep kanununa göre mekanizmanın böyle işlemesi gerekir.

Cari Açık Daralacak

Petrol ithalatı karşılığında yılda 60 milyar dolar ödüyoruz.Petrol fiyatlarının düşmesi enerji faturamızı hafifleteceğinden ekonominin en zayıf halkası cari açık üzerinde mutlaka olumlu etkisi olacaktır.Yapılan hesaplamalara göre petrol fiyatlarındaki 10 dolarlık indirim ,cari açığımızı yaklaşık 5 milyar dolar azaltıyor.

Ticaret Hacmi Genişleyecek

Türkiye ile İran arasında 2012'de 22 milyar dolar olan dış ticaret hacmi, 2013'ün ilk 9 ayında 11,4 dolara geriledi.İran'a uygulanan yaptırımların tamamen kaldırılması halinde ticaret hacminin 100 milyar dolara ulaşabileceği telaffuz ediliyor.Türkiye İşadamları ve Sanayicileri Konfederasyonu tarafından düzenlenen bir toplantıda konuşan Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan,"Bundan sonrası için Türkiye İran'a her malını ihraç edecek" demek suretiyle hedefe kilitlendiklerinin ve kararlı olduklarının mesajını verdi.Altın başta olmak üzere ambargodan olumsuz etkilenen ihraç ürünlerimizin önünün açılması bekleniyor.

Turizm Canlanacak

Ambargonun kaldırılmasıyla birlikte Türk turizmciler de umutlandı.Son 3 yıldır dibe vuran İranlı turist sayısını 2010'daki 1 milyon 800 bin seviyesine çıkartmak için kolları sıvadılar.

Askeri Müdahale İhtimali Zayıfladı

Petrol fiyatlarının düşmesi,ticaret hacminin genişlemesi,turist sayısının artması, elbette memnuniyet verici hususlar.Ama asıl sevindirici nokta; İran ile Batı arasında 34 yıldır süren ve her an patlamaya hazır olan gerginliğin, Cenevre'de atılan imzalarla yumuşaması ile birlikte , askeri müdahale seçeneğinin geçici de olsa ortadan kalkmasıdır.

Tarafların , bu anlaşmayla ekilen barış tohumlarının yeşermesine mani olacak tutum ve davranışlara tevessül etmemesi en halisane temennimizdir.