İnsanın içinde yeşeren zehir
Kıskançlık, insan ilişkilerinde sıkça karşılaşılan bir duygu olup, genellikle olumsuz sonuçlara yol açabilen karmaşık bir duygusal tepkidir. Kıskançlık, başkasının sahip olduğu bir şeyi, bir durumu veya bir kişiyi istemek veya onların sahip olduklarından dolayı rahatsızlık duymak olarak tanımlanabilir. Bu, ilişkilerde, iş yaşamında ve hatta arkadaşlık ilişkilerinde ortaya çıkabilen yaygın bir duygusal tepkidir. Toplumsal dayanışmayı ve kardeşliği zedeleyen ve zayıflatan şeylerin başında kıskançlık gelir. Manevi bir hastalık olan kıskançlık insandaki iyilik duygusunu yok eder, kişinin psikolojik rahatsızlığına sebep olur. Aslında kıskançlık, sahip olduklarını koruma isteğinden kaynaklanan bir tür korkudur ve aşırıya kaçan ve kişinin işlevselliğini, ilişkilerini bozan her türlü kıskançlık ise hastalıklıdır.
Allah (c.c.) “Allah'ın sizi birbirinizden üstün kıldığı şeyleri hasretle arzu etmeyiniz. Erkeklerin de kazandıklarından bir payları var, kadınların da kazandıklarından bir payları var. Allah'ın lütfunu isteyiniz. Şüphesiz Allah, her şeyi bilmektedir.” Buyururken, Peygamberimiz (S.A.V.) de: “Kıskançlıktan kaçınınız. Çünkü ateşin odunu yakıp yok ettiği gibi kıskançlık da işleri yok eder, bitirir” (İbn Mace, Zühd, 22; Ebu Davud, Edep, 52) buyurmaktadır.
Kıskançlık, kendine güven eksikliğidir ve kişinin başkalarının başarılarını veya ilişkilerini tehdit olarak algılamasına yol açabilir. Geçmişte yaşanan olumsuz deneyimler, gelecekteki ilişkilerde kıskançlık duygularını artırabilir. Kişide, hayatındaki şeyleri kontrol etme ihtiyacı hissettiğinde, başkalarının davranışlarına karşı kıskançlık hissi gelişebilir. Temel ihtiyaçların veya duygusal gereksinimlerin karşılanmaması, kıskançlığı tetikleyebilir. Genelde düşmanlık, kibir, çekememezlik, büyüklenme, açgözlülük ve bilinme, önde olma gibi arzular kıskançlık duygusunu tetikler. Çünkü bu duygular insanı bencilleştirir, kibre sürükler. Kibir ise Allah’ın yasakladığı hislerin en başında gelir. Hz. Ademi kıskandığı ve kibirlendiği için şeytan Allah’ın huzurundan kovulmuş, ebedi lanetlenmiştir. Şeytani duygu olan kibir insanı Allah’tan uzaklaştırır, şeytana yaklaştırır. Kabil Habil’i kıskandığı için onu öldürmüş ve hataya düşmüştür. Hz. Yusuf’u kardeşleri kıskandığı için kuyuya atmışlardır.
Eşler arasında, arkadaşlar veya iş arkadaşları arasında, aile içinde kardeşler arasında kıskançlıklar rekabet ve ilgili çatışmalara sebep olur ve huzursuzluğu doğurur. He şey bende olsun, başkasında olmasın duygusu kıskançlık nedenidir. Her şeyde hükümran olma isteği de kıskançlık nedenidir. Bunun karşılığı da kanaattir. Elimizdekilerle yetinmek, elimizdeki nimetlerin kıymetini bilmek, onlar için şükretmek ve onları başkalarıyla paylaşabilmek, başkalarının da iyiliğini istemek kıskançlığı törpüleyen ve bitiren duygulardır.
Kıskanmak kötü ve sonu tehlikeli bir duygudur ancak başarılı, çalışkan ve güzel ahlaklı insanlara gıpta etmek, onlar gibi olmaya çalışmak hoş görülmüştür. Peygamberimiz (S.A.V.) “Şu iki kişi dışında hiç kimseye imrenmek doğru değildir. Bunlardan biri Allah’ın kendisine verdiği doğru bilgiyi uygulayan ve bunu başkasına da öğreten bilge kişi, diğeri de Allah’ın kendisine verdiği malı yine onun yolunda harcayan zengin ve cömert kişidir.” (Buhari, İlim, 15; Müslim, Salat’ül Müsafirin ve Kasruha, 267.) buyurmuştur.
Kıskançlığa neden olan şeyler olumsuz ve tek taraflı duygulardır. Kıskançlıkla başa çıkmak, duygusal zekayı geliştirmek ve sağlıklı ilişkiler kurmak için önemlidir. Kıskançlık duygularını tanımak ve nedenlerini anlamak önemlidir. İlişkilerde açık ve sağlıklı iletişim kurmak, kendine güveni artırmak, başkalarının duygularını anlamaya çalışmak kıskançlık duygularını azaltabilir.
Kıskançlık, insan ilişkilerinde sıkça karşılaşılan bir duygu olup, başkalarıyla sağlıklı ve mutlu ilişkiler kurmak için üstesinden gelinmesi gereken bir zorluktur. Duygusal zekayı geliştirmek, kıskançlıkla başa çıkmak için önemli bir adımdır ve sağlıklı ilişkilerin temelini oluşturabilir. İnsan genel olarak hayalini ya da arzusunu gerçekleştirerek mutlu olur. Bu da kıskançlığı ortadan kaldırır.
Allah’ım! Bizleri kötü ve hasetçi insanların şerrinden koru. Bizleri hayırlı davranışlara imrenenlerden eyle.
