İnsani Diplomasi

Uluslararası sistemin dinamik yapısına bağlı olarak, özellikle son iki haftada çok önemli gelişmeler yaşandı ve yaşanmaya devam etmektedir. Kısaca başlıklar hâlinde belirtmek gerekirse, Ermenistan’ın Azerbaycan’a saldırmasından sonra iki ülke arasında çatışma yaşandı. Başkan Erdoğan, Şangay İş birliği Örgütü’nün davetlisi olarak Özbekistan’a ve ardından BM Genel Kurul toplantısı için New York’a gitti.

Kırgızistan ile Tacikistan sınırında tekrar çıkan çatışmalarda birçok insan hayatını kaybetti. Yunanistan’ın Adalar Denizi’ndeki provokasyonları devam etmektedir. Ukrayna’da düşük yoğunluklu olsa da savaş sürmektedir.

Yukarıda belirttiğimiz konuların her biri ayrı bir başlık ve üzerinde uzun uzun durulması gereken ciddi konulardır. Bütün bu ayrı konuları ve sorunları bir noktada birleştirip çözülebilmesi ancak insani diplomasi ile mümkündür.

***

Tarihin her döneminde Türkiye, barış ve adalet temelinde bir dış politika izlemiştir. Çünkü savaşlar, sorunları çözmediği gibi daha da artırıp derinleştirmiştir. Yakın tarihimizde yaşanan birçok savaşların sonuçları bu gerçeği göstermektedir. Savaşlar, milletleri büyük sıkıntı ve yıkımların yaşanmasına sebebiyet verir.

Yaşanan iki dünya savaşının insanlığa çok pahalıya mal olduğunu tecrübe ettik. Keza İran Irak Savaşı ve ‘’Arap Baharı’’ ile yaşanan iç savaşlar, yürek burkan çok derin acılara neden oldu.

Bu bakımdan tarihten de dersler çıkartarak sorunları çözmek mümkün iken, bazı ülkeler bunu göz ardı ediyor. Gerek tarihten gerekse günümüzde yaşanan savaşlardan yeterince ders çıkartmayan ülkelerin başında, ne yazık ki, komşumuz Yunanistan gelmektedir.

Geçtiğimiz günlerde Yunan medyasında savaş çığırtkanlığı yapan bir köşe yazarına ‘’İnsani diplomasi’’ başlığıyla uzun bir mektup yazdım. Mektupta özetle ‘’Savaş hiçbir zaman tercih olmamalıdır’’ demiştim. Gelen cevap ne yazık ki her gün medyalarında çıkan yazıları gibi son derece sığ, ciddiyetten uzak hatta çocukçaydı.

Mahalle çocuklarının ‘’bak babama’’ veya ‘’bakabime söylerim haa’’der gibi, ABD ve Fransa’nın Yunanistan’ın arkasında durduğunu yazmış bana. Hâlbuki mektubumda ABD’nin Ukrayna’yı nasıl kışkırtıp sonra yalnız bıraktıklarını belirtmiştim. Fakat o ezberleyip yazdığı şeyleri tekrarlamış. Yunan halkının menfaati Türkiye ile barış içinde yaşamasıdır.

Türkiye’nin insani diplomasiye önem vererek sorunları diyalog ile çözmeyi öncelemesi, bir zafiyet olarak görülmemelidir. Türk dış politikası prensip olarak harbe karşıdır. Fakat sataşma devam eder ve ülkenin hak ve menfaatleri tehlikeye girdiğini hissettiği zaman savaşmaktan da asla çekinmez.

Türkiyegerek bölgesinde gerekse dünyada barış ve istikrarı korumak için dış politikasını insani diplomasinin üzerine bina etmiştir. Zira Türkiye güçlü bir devlet geleneğine, engin tarihi ve siyasi bir tecrübeye sahiptir.

Türkiye, insani diplomasiye önem verdiği gibi, savunma sanayisini de ihmal etmemektedir. Bu kapsamda F-16 uçakların modernizasyonlarına verdiği önem ve savunma sanayisini geliştirmek için ortaya koyduğu çabalar bu gerçeği göstermektedir.

Toparlayacak olursak: Türkiye, modern teçhizatlarla donatılmış askeri bir güce sahip oldukça, caydırıcılığı artacak ve insani diplomasi daha etkili olacaktır.