İnsan olmak

Günümüzde okulda başarılı olma ile hayatta başarılı olmaları ile arasında paralellik görülmüyor. Veya düzeyi (IQ) yüksek olanların hayatta da başarılı olmaları arasında benzerlik yok. Şimdi zekâ puanı (IQ) değil daha karmaşık olan ‘duygusal zekâ’nın hayatta başarılı olmakla ilgili olduğu gösterilmiş.

Duygusal zekâyı gündeme getiren Amerikalı araştırmacı Harvard Üniversitesi’nden Psikolog Dr. Daniel Goleman zihinsel süreçlerin bilinçli olarak yönlendirilmesini başarının anahtarı olarak görüyor. Goleman, “duyguların ve aklın işletilmesi”nden söz ediliyor.

Goleman’a göre sadece aklın ve duyguların belli bir dengede olmaları halinde, duygular düşünceleri doğru yola yönlendirebiliyorlar. Ve sadece diğer insanların duygulanımlarını algılayan; bir işletmenin ve bir ilişkinin işleyiş kurallarını anlayan kişiler özel ve mesleki hayatlarında başarılı olabiliyorlar.

Daniel Goleman duygusal zekâyı, «Kişinin kendi duygularını anlaması, başkalarının duygularına empati beslemesi, duygularını yaşamı zenginleştirecek biçimde düzenleyebilmesi yetisi» olarak tanımlıyor. Tanımdan da anlaşıldığı gibi duygusal zekâ; insan ilişkilerini kolaylaştıran, sosyalleşmeyi hızlandıran bir faktör.

Goleman’a göre, “duygusal zekâ”nın kişinin yaşamsal başarısı üzerinde etkin bir rolü var ve bu rol, IQ’nun (zekâ seviyesi) yaşamımız üzerindeki etkisinden daha fazla... Bu yüzden de Eski Yunandaki filozofların bilgeliğin anahtarı olarak benimsedikleri “Kendini tanı” sözüne Goleman yeni öğütler ekliyor:

“*Herkes ilk önce kendi duygularını tanımalı,

*Sonra onları ele almayı, örneğin kızdığı zaman kendi kendini sakinleştirmeyi öğrenmeli.

*Sonra da duygularını işlevsel kılmalı; yani uzun vadeli amaçlarını düşünme eyleminin merkezi haline getirmeli,

*Olumsuz dürtüleri soğutmalı ve ödülleri ertelemeli...”

Böylece, kişinin kendisini tanımasından sonra başkalarının duygularına karşı “empati” gelişecek ve bu bilgiler insanı “sosyal zekâ” ile davranmaya, kendini duruma uyarlamaya ve nihayet kendi amaçlarını gerçekleştirmeye götürecektir.

Psikolog Daniel Goleman, “IQ testlerinin, kimin hayatta daha çok başarı kazanacağıyla veya daha doyumlu bir sosyal hayat sürdüğüyle hiçbir ilgisi yok” diyor.

Kısacası söyleyeceğimiz şu: Bir ergen IQ seviyesi yüksek ve okulunda başarılı olabilir. Ancak bu duygusal zekâsının böyle olmadığını gösteriyor. Çünkü haddini bilmiyor, sözlerini ve duygularını kontrol edemiyor, pervasız ve saygıdan yoksun ise, empati yeteneği yoksa hayatta başarılı olması beklenmez.

Çocuklarımızı, genç nesli buna göre yetiştirmemiz şart….