İnşaat Sektörü Güven Endeksi Geriledi
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı sektörel güven endeksi hizmet sektöründe yüzde 2,9 artarken, perakende ticaret sektörü güven endeksi yüzde 0,1’lik düşüşle yatay seyretti. İnşaat sektörü güven endeksi ise Ocak ayında geriledi.
2020 yılının geneline baktığımızda konut satışları yaklaşık 1,5 milyon adet ile tarihi rekor kırmıştı. Sadece bu veriyi baz alırsak 2020 yılının inşaat sektörü için çok iyi geçtiğini düşünebiliriz. Fakat inşaat sektörünün gidişatını gösteren veri sıfır konut satışlarıdır. 2020 yılında toplam konut satışı bir önceki yıla göre yüzde 11,2 artarken, birinci el konut satışları yüzde 8,2 azalmıştı. Diğer bir ifade ile inşaat sektörü bu oranda daraldı.
Bu daralma nedeniyle inşaat sektörü güven endeksi son 6 aydır geriliyor. Açıklanan son verilere göre; mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi Aralık ayında 88,8 iken, Ocak ayında yüzde 5,2 oranında azalarak 84,2 değerini aldı.
Alt endekslerin aylık değişim oranlarına bakıldığında:
Son 3 aylık dönemde inşaat faaliyetleri alt endeksi Aralık ayında 96,7 iken, Ocak ayında yüzde 3,7 oranında artarak 100,3 değerini aldı.
Gelecek 3 aylık dönemde satış fiyatları beklentisi alt endeksi Aralık ayında 110,3 iken, Ocak ayında yüzde 1 oranında artarak 111,4 oldu. Bu iki alt endeks değerinin hem aylık olarak artmasını hem de iyimserliği gösteren 100 eşik değerinin üzerinde gerçekleşmesini sektör açısından olumlu olarak değerlendirebiliriz.
Alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi alt endeksi Aralık ayında 77,6 iken, Ocak ayında yüzde 2,5 oranında azalarak 75,7 olarak gerçekleşti. Siparişlerin mevcut düzeyinin düşmesi gelecek dönemde yeni konut projelerinin azalacağını gösteriyor. Bu durumda sıfır konut fiyatlarının artabileceğini söyleyebiliriz.
Gelecek 3 aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi alt endeksi Aralık ayında 100 iken, Ocak ayında yüzde 7,4 oranında azalarak 92,6 değerini aldı. Çalışan sayısı beklentisindeki düşüş dikkat çekiyor. Ancak inşaat sektörünün istihdamdan aldığı pay oldukça düşük, bu nedenle endeksteki bu azalış işsizlik oranını çok fazla etkilemeyecektir.
İnşaat sektöründe Ocak ayında girişimlerin yüzde 46,9'u faaliyetleri kısıtlayan herhangi bir faktörün olmadığını, yüzde 53,1'i ise faaliyetlerini kısıtlayan en az bir temel faktör bulunduğunu belirtti.
Faaliyetleri kısıtlayan temel faktörlerden; "finansman sorunları" Aralık ayında yüzde 30,5 iken Ocak ayında yüzde 26,3, "talep yetersizliği" Aralık ayında yüzde 24,9 iken Ocak ayında yüzde 22,4 ve "diğer faktörler" Aralık ayında yüzde 27,5 iken Ocak ayında yüzde 30 oldu.
Mevcut kaynaklarında bir değişiklik yapmadan, talep artışı karşısında girişimlerin faaliyetlerini arttırabilme durumları; arttırabilme durumuna sahip girişim oranı yüzde 49,8, arttırabilme durumuna sahip olmayan girişim oranı yüzde 50,2, ortalama arttırılabilecek oran ise yüzde 18,3 oldu.
Kredi faizlerinin yükseldiği bir dönemde fiyatı belirli bir seviyenin üzerinde olan konutların satışı doğal olarak düşecektir. Bu nedenle orta ve alt gelir gruplarına yönelik projelerin artması gerekiyor.
