İhracatta Miktar Endeksi Artarken Değer Endeksi Düştü
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Temmuz 2019 dış ticaret endekslerini açıkladı.
Verilere geçmeden önce, bir ülkenin temel ekonomik göstergelerinden biri olan dış ticaret endeksi nasıl hesaplanıyordu, bir hatırlayalım.
Dış ticaret endeksi; dış ticarete (ithalat-ihracat) konu olan malların fiyat ve miktarındaki değişime bakılarak hesaplanıyor. İhracat değer endeksi; ne kadar döviz kazandığımızı, ithalat değer endeksi ise ne kadar döviz ödediğimizi gösteriyor. Miktar endeksi de adından da anlaşıldığı üzere dış ticarete konu olan mal miktarındaki artış ya da azalışı gösteriyor.
Verilere göre; ihracat birim değer endeksi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,7 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 0,8, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 7,2, yakıtlarda yüzde 10,5 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 4 azaldı.
İthalat birim değer endeksi ise Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,9 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 7,4, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 8,6, yakıtlarda yüzde 7,2 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 2 azaldı.
İhracat miktar endeksi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 12,1 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 1,2, yakıtlarda yüzde 58 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 10,9 artarken, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 1,6 azaldı.
İthalat miktar endeksi Temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4,8 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 11,5 artarken, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 3,1, yakıtlarda yüzde 10 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 6 azaldı.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2019 Haziran ayında 146,9 olan ihracat miktar endeksi yüzde 13,9 artarak, 2019 Temmuz ayında 167,3 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2018 Temmuz ayında 154,4 olan ihracat miktar endeksi yüzde 8,1 artarak, 2019 Temmuz ayında 166,9 oldu.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2019 Haziran ayında 116,9 olan ithalat miktar endeksi yüzde 6,1 artarak, 2019 Temmuz ayında 124 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2018 Temmuz ayında 136,9 olan ithalat miktar endeksi yüzde 4,9 azalarak, 2019 Temmuz ayında 130,2 oldu.
İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan ve 2018 yılı Temmuz ayında 103,3 olarak elde edilmiş olan dış ticaret haddi, 0,2 puan artarak, 2019 yılı Temmuz ayında 103,5 oldu.
Özetle, geçen yıl yaşadığımız döviz şokları dış ticaret endekslerini etkilemiş olsa da , ülke olarak daha fazla katma değeri yüksek ürünler ihraç etmemiz gerekiyor.
