Hicaz Treni'yle mukaddes yolculuk (2)
HicazDemiryolu hizmete açıldıktan sonra Şam-Medine arasında karşılıklı seferler yapılmaya başlanır. Yalnız Hac dönemine mahsus olmak kaydı ile gidiş-geliş için tek bilet alınır. Daha önce Şam ve Medine arası 40 gün iken Hicaz Demiryolu'nun inşaası ile bu mesafe 3 güne iner. 1918 senesinde ise demiryolu hattı 1900 kilometreye ulaşır.
Hicaz Demiryolu, 1. Dünya Savaşı'na kadar oldukça fonksiyonel bir şekilde İslam dünyasına hizmet verir. Şam'dan Amman'a her gün, yine Şam'dan Medine'ye ise haftanın 3 günü seferler yapılır. Pazartesi, Çarşamba ve Cumartesi sabah Şam'dan kalkan trenler, 4. gün öğleden sonra Medine'ye varır. Haftada 1 gün Şam ve Hayfa'dan hareket eden yemekli ve yataklı ekspres seferin treni ise 48 saatte Medine'de olur. Yılda 16 bin Hacı, bu demiryolunu kullanarak 72 saat süren Şam-Medine yolculuğunu 2 liraya gerçekleştirir.
İngiliz Yazar R. Tourret "Hicaz Demiryolu" adlı kitabında; "Dünyada belki de borçsuz, faiz ödemesi olmayan ve tamamlandığında kara geçmiş tek demiryolu Hicaz Demiryolu..."dur diyerek hayretlerini gizleyemez.
***
Mukaddes topraklara gitmek isteyen Müslümanların aylar süren Hac yolculuğu dikkate alındığında bu proje, ayrı bir önem taşımaktadır. Zira, Hac için Şam'dan çıkan bir yolcu, yaklaşık 40 günde Medine-i Münevvere'ye, 50 günde de Mekke-i Mükerreme'ye ancak varabilmektedir. Tabii bu yorucu ve uzun yolculuğu; bulaşıcı hastalık riski, kum fırtınaları, susuzluk ve bedevi saldırıları ile seyahat için harcanan paralar da iyice güçleştirmektedir. İşte Hicaz Demiryolu bu olumsuzlukları ortadan kaldıracak, Hac yolculuğunu gidişli-dönüşlü 8 güne indirecek, masrafları azalacaktır. Yani, Hicaz Demiryolu bir nevu00ee Süveyş Kanalı görevini yürütecektir. Cidde'de kurulacak bir hat ile deniz yoluyla dünyanın çeşitli ülkelerinden gelen Hacı adaylarının Mekke ve Medine'ye taşınmaları daha kolay olacaktır.
Bu arada Osmanlı Devleti'nin, Arap Yarımadası'nda gücünü devam ettirebilmesi için Hicaz Demiryolu son derece önemli bir plandır. Bunun farkında olan İngilizler, bölgeye yerleşmek için her türlü yollara başvurur ve aşiretleri Osmanlı'ya karşı isyan ettirir. Çöller resmen ajan kaynamaktadır. Ünlü ajan Lawrence de ray ve lokomotiflerin tahrip edilmesi için, bedevilere sabotaj ve saldırılar düzenletir.
***
1. Dünya Savaşı'ndan ardından patlak veren Hicaz isyanı ile, Mekke-Cidde ve Medine-Mekke hatları bitirilemeyerek yarım kalır. Arap Yarımadası'nda meydana gelen karışıklık ve isyanlardan sonra Osmanlı'nın aldığı bütün tedbirler, hattın güvenliği için yeterli olmaz. Ve Hicaz Demiryolu sivil ulaşıma, sonra da Hac seferlerine kapatılır. Artık 26 Mart 1918 tarihinde posta treninden sonra Medine'ye başka bir tren gelmez. Ekim 1918'de Medine dışındaki bütün Arap toprakları düşmanların eline geçer. Mondros Mütarekesi'nin ardından da Osmanlı Devleti'nin Hicaz Demiryolu ve Arabistan toprakları ile irtibatı kesilir.
Hicaz Demiryolu ve yanıbaşındaki Amberiye Camii, şimdilerde görenlerin yüreğini sızlatıyor. Çünkü, Hicaz Demiryolu o gün bugündür içimizde hala bir hüzün, hala bir özlemdir.
