Her İki Kişiden Biri Hizmet Sektöründe Çalışıyor

Türkiye’nin en önemli sorunlarından biri işsizliktir. Diğer makroekonomik göstergelerden farklı olarak işsizlik, yalnızca ekonomik bir sorun değil aynı zamanda bireyleri toplumsal hayattan uzaklaştıran çok katmanlı sosyal bir meseledir.

Ülkemizde işsizliğe neden olan unsurlardan bazıları şunlardır; üretimden ziyade tüketime dayalı büyüme modelinin benimsenmiş olması ve bunun sonucunda yeterli istihdam sağlanamaması, genç nüfus oranının yüksek olması, meslek liselerinden istenilen verimin alınamaması, üniversitede okutulan müfredatın işveren beklentisiyle uyumlu olmaması, sermaye birikiminin yetersiz kalması, işgücü maliyetlerinin yüksek olması, yaşam süresinin uzaması ve buna bağlı olarak emeklilik yaşının yükselmesi, teknolojik gelişmelere ayak uyduramama, mesai saati kavramının özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerde doğru uygulanmaması, beş kişinin yapabileceği bir iş için iki kişinin istihdam edilmesi, kırsaldan büyük kentlere plansız göç vs. Bu listeyi daha da uzatabiliriz.

Bu hafta TÜİK tarafından açıklanan işgücü verilerine bakıldığında genç nüfusta işsizlik oranındaki artışın devam ettiği görülüyor. İşsizlik en temel sorun olarak karşımıza çıksa da genç nüfustaki işsizlik sorunu ayrı bir konu olarak ele alınması gerekiyor.

15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 0,4 puanlık artışla yüzde 26,9, istihdam oranı 0,3 puanlık azalışla yüzde 28,1 oldu. Bu yaş grubunda işgücüne katılma oranı ise bir önceki aya göre 0,1 puan azalarak yüzde 38,5 seviyesinde gerçekleşti.

Dikkat çeken diğer bir husus da sektörlerin istihdamdan aldıkları payın dengesiz bir şekilde dağılmasıdır. İstihdam edilenlerin yüzde 17,4'ü tarım, yüzde 20,8'i sanayi, yüzde 6,0'ı inşaat, yüzde 55,8'i ise hizmet sektöründe yer alıyor. Pandemi sürecinden en fazla zarar gören sektör hizmet olmuştu. Hizmet sektöründe faaliyet gösteren (lokanta, oteller, AVM, ulaştırma vs) işletmeler için son bir yıl oldukça sıkıntılı geçmesinin yanı sıra bu sürecin ne zaman biteceği de belli değil. Hal böyleyken istihdam edilen her iki kişiden birinin hizmet sektöründe çalışıyor olması son derece riskli. Bu sektörde ağırlıklı olarak da genç nüfus istihdam ediliyor.

Şubat ayında istihdam edilenlerin sayısı bir önceki aya göre tarım sektöründe 52 bin kişi, sanayi sektöründe 166 bin kişi azalırken inşaat sektöründe 37 bin kişi, hizmet sektöründe 157 bin kişi arttı.

Sanayi üretiminde her ay güçlü bir artış gerçekleşse de bu durumun istihdam verilerine aynı ölçüde yansımadığını görüyoruz.

Şubat ayında sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların toplam çalışanlar içindeki payını gösteren kayıt dışı çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı ayına göre 2,8 puan azalarak yüzde 27,4 olarak gerçekleşti. Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 3,6 puan azalarak yüzde 16,7 oldu.

Salgınla mücadele kapsamında yapılan düzenlemeler (kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izin ve işten çıkarma yasağı vs) kayıt dışı çalışanları kapsamadığı için bu grupta yer alanların toplam çalışanlar içindeki payı her ay ciddi bir şekilde düşüyor.