Hazzı ertelemek

Walter Mischel adlı bir psikolog 1970 yılında 4 yaşındaki bir grup çocukla bir deney yapmış. Bu çocukları sırayla bir odaya alıp bir tabak içinde bulunan bir paket çikolatanın karşısına oturtmuş ve şimdi çıkması gerektiğini ama döndüğünde eğer çikolata yenmemişse ödül olarak iki çikolata vereceğini söylemişti.

Deneye alınan çocukların yaklaşık üçte biri çikolatayı derhal yerken, üçte birlik diğer bir kısmı çeşitli süreler sonunda dayanamayıp çikolatayı yemiş ve kalan üçte birlik grupsa sabredip yemeyerek iki kat ödülü hak etmeyi başarmıştı.

Mischel aynı çocukları on beş yıl sonra incelediğinde kendisini kontrol etmeyi yani hazzı ertelemeyi başaranların hem kişisel yönden hem de eğitim konularında her açıdan başarıya ulaştıklarını, tatmini geciktirmeyi beceremeyenlerin ise alkol ve uyuşturucu sorunları yaşayan başarısız gençlere ve daha ilginci, güç iradesinin tatminsizlikten doğan aç gözlülükten kaynaklandığının kanıtı olarak ortaya koyarak zorbaya dönüştüklerini tespit etti. Daha ayrıntılı araştırmalarda kendilerini kontrol edenlerin kilit yeteneklerinin, bir şeyden vazgeçme anlamında irade gücünden çok, önlerine konan tabakta duran çikolatadan başka bir şeyi düşünebilme yeteneklerinin bulunduğu anlaşıldı.

Dört yaşındaki ufaklıkların üçte birinin toplumun lokomotifleri olduğunu düşünmek cesaret vericidir. Ancak bu deneyin 1970 yılında, kudurmuşçasına yaşanan tüketim çağından az önce gerçekleştirildiğini de unutmamak gerek. Bu gün yetiştirdiğimiz dört yaşındaki çocuklar muhtemelen çikolatayı derhal yutacak, üstüne bir de tadını beğenmediklerinden yakınacaklardır.

Hazzı erteleyebilmek bence onurlu yaşamanın da temelidir. Son zamanlarda daha bir geçerli olan duygusal zekanın da temelidir. Bu yüzden çocuklarımızı hazza hemen koşan kişiler olarak değil de, hazzı erteleyebilecek fertler olarak yetiştirmeliyiz.

Aslında bu dünyadaki imtihanımızın temelinde de bu görüş yatmıyor mu? Dünyevi zevklerden, haramlardan, geçici lezzetlerden Allah için vazgeçebilmeku2026 Görmediğimiz öte dünya için sıkıntılara, meşakkatlere göğüs germek. Ve bunları Allah rızası için yapmak, karşılığını sadece O'ndan beklemeku2026