Hangi suçlara infazda indirim geliyor?
AK Parti ve MHP gruplarının ortak hazırladığı infaz kanunu TBMM Adalet Komisyonu’nda birkaç değişiklikle kabul edildi. Meclis’te görüşmeler de başladı. En geç Cuma günü görüşmelerin bitmesi ve 1-2 günde onaydan sonra Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla salıvermelerin başlaması bekleniyor. Çünkü genel hatlarıyla infaz savcılıkları hazırlıklarını tamamlamış, değişiklik ön görülen muhtemel suçlar için sistem hazır durumda. Tabi, görülmekte olan soruşturmalar ve kovuşturmalar için de infaz oranının düşmesi, denetimli serbestlik süresinin bir defalığına da olsa 3 yıla çıkması hususları cezaevinde kalınacak süreyi düşüreceğinden birçok suçta da tahliyeleri de beraberinde getirecektir.
Kesinlikle bir af veya ceza indirimi yok
70 maddeden oluşan bu kanun teklifi, İnfazı Kanununda, Ceza Kanununda ve Ceza Usul Kanununda önemli değişiklikler getiren bir düzenleme. Bu kesinlikle bir af ve ceza indirimi değildir. Özellikle, koşullu salıverme, denetimli serbestlik ve iyi halle ilgili Kovid-19 salgını nedeniyle geçici madde düzenlemeleri var. Tabi buradaki amaç, öncelikle ceza adaletini sağlayan, suçlunun ıslahını ve suçların önlemesini amaçlayan, toplumdaki cezasızlık algısını da ortadan kaldıracak bir düzenleme asıl hedef. Cezaların ağırlaştırılmasının, infazların artırılmasının ceza infazlarına daha büyük bir yük getirdiği belki de toplumu savunma anlamında tek başına çok yararlı olmadığı ortaya çıktı. Bu nedenle infaz sisteminde kalıcı ve sürdürülebilir bir infaz modeli ortaya çıksın isteniyor.
Kimi istisnalar dışında infaz 1/2 olacak
Koşullu salıverme süresi 2005 sonrası çoklu suçlarda 2/3’e çıkmıştı. İşte çoklu suçlarda bu yeni düzenleme ile istisnalar hariç bu 2/3’lük oran 1/2 ’ye iniyor. Terör, cinsel suçlar, uyuşturucu ticareti suçları hariç. Bu suçlar için 3/4 oranı aynen uygulanmaya devam edecek. Süreli olan adam öldürme suçlarında 2/3 olarak yine kalacak. Çocuklar bakımından da terör, uyuşturucu ve cinsel suçlar yine mevcut yasalara göre 2/3 olarak kalacaktır. Yine kadına şiddet, kasten yaralamanın canavarca hali kezzap atarak yaralama gibi suçlar da 2/3 olarak kalacaktır. 1 yıllık denetimli serbestlik süresi artık orana bağlanacak. Kişi koşullu salıverme süresine 1/5 kala denetimli serbestlikle tahliye olacak. 1 ay ceza alan bile artık 12 gün cezaevinde kalacak. Bu süre de 3 yılı geçemeyecek. Bununla beraber geçici bir maddeyle bir defalığına mahsus olarak denetimli serbestlik süresi 30 Mart 2020 tarihinden önce işlenen suçlar için 3 yıl olacak. Burada da yine istisna olan suçlar var. Terör, cinsel suçlar, uyuşturucu ticareti, özel hayatın gizliliğini ihlal, kadına şiddet, alt soy, üst soy ve kardeşe karşı yaralama suçları, casusluk gibi istisna olacak suçlar, 3 yıllık denetimli serbestlikten faydalanmayacak.
Tekerrürde de iyileştirme olacak
İyi hal düzenlemesinde, mevcut yasalarda sadece cezaevindeki idari gözlem kurulunun son bir aylık değerlendirmesiyle mahkûmu otomatik iyi halli gösterip, koşullu salıveriyorlar. Ama yeni sistemde iyi halde artık daha ağırlaştırıcı bir sistem geliyor. İyi halin değerlendirilmesi altı ayda bir raporlarla alınacak. Cumhuriyet savcının başkanlığında uzman kişilerden oluşan bir heyetin kararıyla hükümlüler koşullu salıvermeden yararlanacak. Bir de Kovid-19 salgını nedeniyle geçici bir maddeyle açık cezaevinde bulunan tüm hükümlüler bakımından bir izin müessesesi getiriliyor. Açık cezaevinde bulunanlar 30 Mayıs tarihine kadar izinli sayılacaklar. Adalet bakanlığı bu süreyi 2 kere daha 2’şer ay uzatabilecek. Açık cezaevinden çıkan hükümlüler izinli sayılacak ve bu izin de infaz sürelerinden düşecek. Bir de kapalı cezaevinde olup da açık cezaevine geçme hakkını kazanmaya bir yıl kalanlar da açık cezaevine geçebilecek. Özellikle çocuğu olan kadın hükümlüler bakımından bir kısmını cezaevinden çok konutta geçirilmesi sağlanacak. Özellikle denetimli serbestlik 65, 70 ve 75 yaşından yukarı yaşlar bakımından, hastalığı olanlar bakımından 1, 2 ve 4 yıl kadar olacak bir düzenleme geliyor. Çok sorulduğu için izahat yapma gereği duyduğum iki konu var. Birincisi 2016 tarihli KHK ile 2 yıl DST’den yararlananlar yeni düzenlemeyle genel olarak artı 1 yıl denetimli serbestlikten faydalanacaklar. İkincisi tekerrür hali için de normal infaz oranı 2/3’ten fazla olan suçlar yani terör, uyuşturucu, cinsel suçlar gibi suçlar hariç olmak 3/4 olan tekerrür infaz oranı 2/3’e inecek.
