Hangi Âkif, hangi Safahat?

2021 yılı kültür ve sanat yılı olacak. Elbette bu iddia, 2021’in Yunus Emre, Hacı Bektaş Veli ve İstiklal Marşı’nın 100. Yılı sebebiyledir. Bu iddianın gerçekleşeceğine olan inancım, D. Mehmet Doğan tarafından hazırlanan “Safahat”ı görünce daha da arttı. Tabii ki elimizde çokça “Safahat” baskısı olunca kafalar da karışıyor. Hangisine güveneceğiz? Âkif’i hangi kanallardan, kimden öğreneceğiz?

Öncelikle bir hakkı teslim etmek isterim. Muhterem D. Mehmet Doğan yarım asrı bulan ilmî ve edebî çalışmalarıyla toplumun ufkunu aydınlatıyor, hakikate yol açıyor ve öncü bir ruhla yol alıyor. Bizler de bu hakikate ulaşmak için bu izi takip ediyoruz veya etmeye çalışıyoruz. Öncüler bedel öder, ardından yürüyenler ise bu külfetin nimetini görür. Zor zamanda konuşmak cesaret ister, yazmak ise başınıza geleceklere katlanmak demektir. Bunu şöyle de ifade edebiliriz: Batıla kafa tutmak, Hakk’ın safında olmakla mümkündür. Türk aydınları (!) bırakın kafa tutmayı, kafalarını kumdan çıkaramamışlar ve deve kuşu misali davranmışlardır. Çoğu eli kalem tutan adam, geçerli “erk” veya “iktidar” ne derseniz deyin, maalesef yanlış yaptıkları, ihanet içinde oldukları hâlde bunlara kafa tutamamıştır. Keyif sürenler, sürgünlere uğrayanları görmemiştir. İşte D. Mehmet Doğan, zor zamanlarda sesi çıkan, konuşan, yazan ender münevver şahsiyetlerdendir.

Değerli D. Mehmet Doğan’ın okuduğum ilk eseri “Batılılaşma İhaneti”dir. Sonra “Camideki Şair - Mehmed Âkif” eseriyle merhum Âkif’i gerçek yönleriyle tanıdım. Sayın Doğan’ın belki de ömrünü verdiği iki mühim husus var: Türkçe ve Âkif. Buna şahsen inanıyorum. “Büyük Türkçe Sözlük” tek başına her şeyi özetler. Bir ömür gerekir böyle bir eser için. Türkçeye verilen hizmet, bu millete adanmış bir ömürdür. D. Mehmet Doğan, Türkçe için gösterdiği hassasiyeti merhum Âkif için de göstermiştir. Âkif, resmî ağızların ifadesine sıkışan sadece “İstiklal Marşı şairi” ve “millî şair” sıfatlarından çok daha fazlasıdır. Bir söz yazarı gibi sunulan Âkif’in mefkûresini “Camideki Şair - Mehmed Âkif” kitabıyla öğrendik.

Merhum Âkif’in Millî Mücadele zamanlarında kaldığı Taceddin Dergâhı’nın korunması için gayretleri olan Doğan, buralardaki kanunsuz yapıların yıkılarak bölgenin “İstiklal Marşı Bahçesi / Parkı” hâline getirilmesini teklif etti. 12 Mart’ın millî gün şeklinde kutlanması için çaba harcadı. TYB Vakfı bünyesinde Mehmed Âkif Araştırmaları Merkezi’ni kurdu. Tüm bu çabalar, bugün meyvesini vermiş durumda.

Zor zamanlar geride kalınca konuşmak da yazmak da kolaydır. Şimdi İstiklal Marşı’nın 100. Yılı. Devlet olarak bunu anıyoruz. Eli kalem tutanlar hemen kolları sıvadı. Kurumlar, kuruluşlar “Âkif sevgisi” ile dolup taşıyor! En çetrefilli konulardan biri de “Safahat” olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü telif problemi kalmayınca bir eseri herkes basıyor. Böyle bir boşluktan istifade eden çok yayıncı çıkıyor. D. Mehmet Doğan’ın hazırladığı Safahat, özenle hazırlanılmış bir eser. Elimize ulaşan “Safahat” için öncelikle teşekkür ederim.

Safahat’ın hazırlanmasından izlenen yol hakkında bilgi veren Sayın Doğan, şu kıymetli bilgileri aktarıyor: “İlk altı kitabın metninde 1928 baskısını, son kitap için ise Mısır’da yayınlanan eski harfli metni esas aldık. Elbette bunu yaparken, 1943’ten itibaren yayınlanan Ömer Rıza Doğrul’un hazırladığı metni, daha sonra Ertuğrul Düzdağ’ın 1928 ve 1943’ün şartlarında çıkarılan-değiştirilen kısımları düzelten çalışmalarını, M. Orhan Okay-Mustafa İsen neşrini ve nihayet Safahat’i ilk yayınlanışında olduğu gibi müstakil kitaplar hâlinde hazırlayan Fâzıl Gökçek’in yayınını da dikkate aldık.”

Kitabın başında Sayın Doğan’ın “Bir Garibin ölümü, şairin yeniden doğuşu” başlıklı şairin hayatını ve sanatını anlatan bir bölüm var. Kitabın başına konulan İstiklâl Marşı’ndan sonra “İstiklâl Marşı-İslâm şairine yazdırılan millî marş” başlıklı bir yazı bulunuyor. Daha sonra Safahat metni yedi kitap olarak verilmekte ve arkada Safahat’ta yer almayan bazı şiirler de bulunmaktadır.

“Hangi Âkif ve hangi Safahat?” sorusunun cevabı bu eserlerde bulunuyor. Camideki şair Âkif, kürsüdeki vaiz Âkif, bilim adamı Âkif, hafız Âkif, gurbetteki Âkif, sahipsiz Âkif, mazlum Âkif, küstürülen Âkif ama asla susturulamayan Âkif. Safahat ise onun hayatıdır. Doğru ellerden okuyalım. Vesselam.