​Hanehalkı geliri 2023 yılında yüzde 70,7 arttı

TÜİK’in yayımladığı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2023 yılı sonuçlarına göre; en yüksek eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20'lik grubun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 1,8 puan artarak yüzde 49,8'e çıkarken, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik grubun aldığı pay 0,1 puan azalarak yüzde 5,9 oldu.

Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir.

En son yapılan araştırma sonuçlarına göre Gini katsayısı bir önceki yıla göre 0,018 puan artış ile 0,433 olarak tahmin edildi.

Türkiye'de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri 2023 yılı anket sonuçlarına göre yüzde 70,7 artarak 167 bin 983 TL oldu.

Türkiye'de yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri bir önceki yıla göre yüzde 72,3 artarak 48 bin 642 TL'den 83 bin 808 TL'ye yükseldi.

Toplam gelir içerisinde en yüksek payı, yüzde 48,5 ile bir önceki yıla göre 2,3 puan artan maaş ve ücret geliri aldı. İkinci sırayı yüzde 22,1 ile önceki yıla göre 1,1 puan artan müteşebbis geliri alırken üçüncü sırayı yüzde 17,6 ile önceki yıla göre 2,6 puanlık azalış gösteren sosyal transfer geliri oluşturdu.

Tarım gelirinin müteşebbis geliriiçindeki payı yüzde 20,5 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının sosyal transferler içindeki payı ise yüzde 88,4 olarak gerçekleşti.

Yıllık ortalama esas iş gelirleri sırasıyla yükseköğretim mezunlarında 157 bin 851 TL, lise ve dengi okul mezunlarında 114 bin 374 TL, lise altı eğitimlilerde 89 bin 012 TL, bir okul bitirmeyenlerde 63 bin 425 TL ve okur-yazar olmayan fertlerde 45 bin 637 TL olarak hesaplandı.

2022 yılında işsiz olan fertlerin yüzde 42,4'ü 2023 yılında çalışmaya başladı. Faaliyet durumu 2022 yılında çalışan olarak belirlenen fertlerin 2023 yılında yüzde 90,5'i çalışma hayatına devam etti. Bir önceki yıl işgücüne dahil olmayan fertlerin ise yüzde 10,1'i işgücüne katıldı.

Verileri değerlendirecek olursak;

Hanehalkı kullanılabilir gelirin yüzde 70,7 artması sevindirici. Bunun yanı sıra son birkaç yıldır asgari ücrete yapılan yüksek zamlar ve bunun diğer ücretlere yansıması nedeniyle belirli bir kesim gelirini daha düşük gösteriyor. Dolayısıyla gelir artışının daha yüksek oranda olduğu tahmin ediliyor.

Gelir dağılımındaki bozulmayı gösteren Gini katsayısına bakıldığında ise olumlu bir tablo karşımıza çıkmıyor. Bu bozulmayı büyüme verisinde de görmüştük. Özellikle pandemi ve sonrası dönemde işgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı gerilemişti.

Öte yandan başta işgücü istatistikleri olmak üzere bazı göstergelerden eğitim seviyesi düşük olan grupların daha iyi bir gelir elde ettiğine dair bir çıkarım yapılıyordu. Ancak yıllık ortalama iş gelirlerine bakıldığında ilk sırada yükseköğretim mezunları olduğu görülüyor.