H. Basri Çantay'a Rahmetle

Her dönemde ilim, fikir dünyamızı ve içinde bulunduğu toplumu etkileyen şahsiyetler sadece yaşadıkları zaman dilimini etkilemekle kalmayıp, sonraki dönemlere de insanımıza yön vermişlerdir. Onların hayat hikâyesi, mücadelesi ve eserlerinden haberdar olmak, tarihin doğru okunmasını sağlayacağı gibi yeni nesillere ışık tutacaktır.

Türkiye’de gazetecilik, dil, edebiyat, sanat, dinî ilimler alanlarındaki eserleri ve siyasî mücadelesi ile ciddi hizmetler yapan, çok yönlü bir insan olan Hasan Basri Çantay’dan ilk haberdar olmam Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm eseriyle olmuştur. O, edebiyat ve ilim alanlarında çeşitli eserler vermiş ise de Kur’an ve tefsir ile iştigali diğer yönlerini gölgeleyecek kadar ön plana çıkmıştır diyebiliriz.

Millî Mücadele’ye destek için Balıkesir’e gelen Eşref Edib ve Mehmed Âkif ’i misafir etmiş, 23 Şubat 1920 günü Zağnos Mehmet Paşa Camii’nde kılınan Cuma namazında Âkif, “Ey Balıkesirliler! Güzel yurdumuzu çiğnetmeyiniz. Savunmanız meşrudur, sebat ediniz, yürüyünüz...” sözleriyle başladığı vaazında birlikte hareket etmeye ve istiklalini kurtarmak için halkı savaşmaya teşvik etmiştir. 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Balıkesir milletvekili olarak seçilen Çantay, hayatı boyunca, dindar bir toplum idealini korumuş, bunun için mücadele etmiştir.

Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi bu mücadele adamına vefasını göstererek 2014 senesinde “Vefatının 50. Yılında Hasan Basri Çantay” konulu bilgi şöleni tertiplemişti. Üç gün süren bilgi şöleninde sunulan bildirilerden oluşan 2 ciltlik eserin basımını ise geçtiğimiz günlerde Altıeylül Belediyesi üstlenmiş. Altıeylül Belediye Başkanı Hasan Avcı üzerlerine düşen görevi sürdürmeye devam edeceklerinin müjdesini verirken Hasan Basri Çantay’ın dinî kimliği ve millî mücadeledeki rolü, siyasî hayatı, sanat anlayışı, gazeteciliği, edebî kişiliği ve şair kimliği hakkında ayrıntıların yer aldığı eseri kültür dünyamıza kazandırmada köprü vazifesi gördükleri için mutlu olduklarını ifade etmiş.

Millî mücadele tarihinin önemli kahramanlarından mücahit, gazeteci, siyaset ve devlet adamı, şair, eğitimci ve âlim Hasan Basri’nin Balıkesir’de matbuat hayatının gelişmesinde önemli rol oynadığını biliyoruz. Çantay hocamızın hayatıyla ilgili bilgilerimizi tazelediğimiz bu eseri kütüphanemize kazandıran Altıeylül Belediyesi’ne teşekkür ederken bilgi şöleninde yaptıkları farklı araştırmalar ve hatıralarıyla katkı sağlayan akademisyenleri gözardı edemeyiz. Editörlüğünü Prof. Dr. Mehmet Bayyiğit, Doç. Dr. Yunus Emre Gördük ve Doç. Dr. Mehmet Özkan’ın üstlendiği eserle merhumu tanıma ve anlama hususunda önemli bir mesafe alındığını da söyleyebiliriz.

Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nin bilgi şöleni sürecinde çeşitli üniversitelerden gelen akademisyenlerle verimli geçen toplantılar neticesinde kapanış töreninde katılımcılara Hasan Basri Çantay Derneği tarafından Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm’inin hediye edilmesiyle etkinliğin taçlandırılması takdire şayandır.

Kur’an tercümesinden başka Kırk Hadis ve Meâlleri, Fıkh-ı Ekber, Âkifnâme, es̱-S̱eḳāfetü’l-İslâmiyye fi’l-menâṭıḳı’t-Türkiyye, Mektepli Yavrularıma, Müslümanlıkta Himâye-i Etfâl, Ülkü Edebiyatı, Zekâ Demetleri, Kara Günler ve İbret Levhaları adlı eserleri yanı sıra sayısı bir hayli fazla basılmayan eserleri olan hocamızın 3 Aralık 1964’te İstanbul’da vefat ettiğini, vasiyeti üzerine Edirnekapı Şehitliği’ nde Mehmed Âkif’e komşu olduğunu hatırlatırken, bilgi şöleni kitabını yayınlayıp kültür dünyamıza kazandıranlara sağlıklı ve bereketli ömür dilerim ve’s-selam.

.