Güzel ile Ahlak Arasında Estetik Meselesi
Geçen gün bir dostum "Ahmet Muhip Dıranas" isminin Kara Yolları tarafından yeni açılan bir tünele verildiğini bana bildirdi. Hatta bunu müjdeli bir haber olarak verdi, diyebilirim. İyi niyetli olan bu dostuma şahıs isimlerinin belli coğrafyaları yansıtması gerektiğini ama estetik ve özellikle hayatı şiirle yoğrulmuş insanların isimleri ise daha hassas yerlere verilmesi gerektiğini söylemiştim. Bir şey de beğendiremiyoruz. Teşekkür edeceğine itiraz ediyorsun diye tepki gösteren bu arkadaşıma başka cevap veremedim.
Aslında derdimin ne olduğunu bu dostumun bilmesi gerektiğini düşünüyordum. Çok sevdiğim hatta fikirlerini beğendiğim aziz arkadaşım nedense mesele estetik derinliğe girince onunla fikir ayrılığına düşüyoruz, hala bunu anlamış değilim. Bizim sanat meselelerinde en güç davamız da bu değil mi. Yani estetik problemiu2026
Mesela Dıranas'ın Fahriye Abla şiirini müstehcen kokusu bir yana şairin kelimelere nasıl kıymet verdiğini bilen birisiyim. Hatta kafiye uğruna Fahriye Ablayı Erzincanlıya verme sevdasında olan şairin ruh halini de bilen birisiyim. Olvido şiirini de gözümde estetik duygusuyla canlanıverdi birden.
Konuyu dağıtmadan estetik problemine getireyim. Zihnimde oluşan tefekkür dalgaları bana şunu diyor doğrusu. Git tünele asılan Ahmet Muhip Dıranas ismini al ve yakınlarda bulduğun güzel sanatlar fakültesi, o da olmazsa edebiyat fakültesine as. Ya da Üniversitenin kapısına as. Estetikten, incelik ve kibarlıktan uzaklaşan gençliğimizi Dıranas'ın ismiyle idealize et.
Burada estetik deyince sadece hazzu00ee duygulara hitab söz konusu olmasın. Benim estetik üzerine farklı fikirlerim var. Şiirde, resimde, musikide ve diğer sanat alanlarında estetiğin maddi profili ön plana çıkarılıyor ve üzülerek müşahede ediyorum. Mesela geçtiğimiz yıl Eminönü'nde tarihu00ee yarımadada gezerken asırlık binaların her bir köşesini klimaların sardığını görmüştüm. Bir asır önce bu binaların klimalara ihtiyacı yoktu. Peki, ne oldu da bu görüntü kirliliğine sebebiyet verdik. Cevap vermek zor. Görüntü kirliliğiu2026 İşte ruhumuzun görüntü kirliliği de estetikten yoksun olmak değil midir? Ya da Camilerden yoksun semtlerin estetik merkezleriyle dolu olması benim anlatmak istediğim estetik değildir.
Meseleye şuradan yaklaşırsak benim için çok önemli? İnsanın doğası iki şey üzerine kurulu. Biri güzellik diğeri de ahlak. Bu iki kelime yan yana gelince ahlakın güzelliği ya da tersten okursak ahlakın güzelliği de olabilir. İki kavram da doğru ve ikisi de bir birini tamamlıyor. "Est" kelimesi Latince de güzel anlamında değil midir? Peki yanına gelen "etik" kelimesini de bu gün ahlak karşılığı olarak kullanmıyor muyuz?
Büyük edip Tanpınar, "Güzel ile Sevgi Arasında" ki yazısını estetiğin üstadı Suut Kemal Yetkin'e ithaf eder. Ve Güzel ile Sevgiyi birer piyes sahnesi gibi konuşturur.
"-Nerdeyiz sevgi, hangi fezada ve hangi yıldızda?
-Sonsuzluğun bittiği yerde,oluşun sadece tasavvura geçtiği kısır ve velud dünyada hiçbir imkanı tanımadığı için imkanın bizzat cevheri olan yıldızda. "
Ben olsam ne yazardım estetiğin üstadı Suut Kemal Yetkin'e?
Herhalde "Güzel ile Ahlak'ın Arasında" diye bir yazı yazardım.
Not:Sadaka Taşı Derneği adına yurt dışına yardım götüren ve orada saldırıya uğrayan Av. Fatih Bolcan ağabeyime geçmiş olsun diyorum.
Not: Türkiye Yazarlar Birliği, Tataristan'ın Başkenti Kazan'da düzenleyeceği Türkçenin 11. Uluslararası Şiir Programına davetliyim. İzin çıkarsa gideceğim inşallah. Dua bekliyorum.
