Eurovision ve Gazze

Tarihi Gazze direnişi ve işgalci İsrail’in benzersiz soykırımı yerküreyi sarsmaya, etkilemeye ve dönüştürmeye devam ediyor. Vicdanlı insanlar, tepkilerini her platformda gösterme ihtiyacı hissediyorlar. Meydanlarda, caddelerde, alışveriş merkezlerinde, okullarda, televizyonlarda, toplantılarda vedahi festivallerde Gazze direnişi ve Filistin’in renkleri öne çıkmaya, gündem oluşturmaya devam ediyor.

İsveç'in Malmö kentinde düzenlenen Euruovision Şarkı Yarışması da Filistin’de yaşanan soykırımın adeta bir cephesine dönüştü. İzlanda, Norveç, Danimarka ve Finlandiya İsrail’in yarışmadan çıkarılması çağrılarına dillendiren ülkeler oldular. Bu çağrılara rağmen İsrail’in yarışmaya katılımı engellenmediği gibi finale kadar yükseltildi. İrlanda başta olmak üzere İsviçre, Norveç, Danimarka, Litvanya, Finlandiya, San Marino, Belçika, Portekiz ve İngiltere’yi Eurovision Şarkı Yarışması'nda temsil eden sanatçılar, Gazze'de acil ve sürdürülebilir ateşkes çağrısında bulundular. Müthiş bir politik gerilim yaşandı Avrupa’da.

Festivalin yapılacağı şehir Malmö'de aralarında İsveçli iklim aktivisti Greta Thunberg'in de olduğu binlerce gösterici, Ukrayna'ya saldırısı nedeniyle Rusya yarışmaya alınmazken İsrail konusunda çifte standart uygulanmasını düzenledikleri eylemlerle protesto ettiler. Yaklaşık 20 bin kişinin katıldığı gösterilerde Thunberg bile gözaltına alınmaktan kurtulamadı.

Avrupa Yayın Birliği, yarışmaya katılacak davetlilerin Filistin bayrağı ile içeriye alınmayacağını en baştan duyurdu. Özgürlüklerden dem vuran Avrupa, işgalci ve soykırımcı olan İsrail’in bayrağına ses çıkarmazken; meşru bir devlet olan Filistin’in bayrağını yasaklayabiliyordu. Birlik, daha da ileriye giderek yarı finallerden önce yarışmacılara üzerlerinde Filistin’e dair sembolü olanların çıkarmaları gerektiğini talimatla duyurdu.

Yarışmada Portekiz'i temsil eden Iolanda, sahneye çıktığında üzerinde Filistin’in sembolleri yoktu ama tırnaklarında kullandığı ojelerde Filistin kefiyesindeki motiflere yer vererek yasağı aştı. Iolanda bununla da yetinmedi: "Grito" adlı şarkısını söyledikten sonra "Barış galip gelecek" diye bağırarak tavrını açıkça ilan etti.

Yaşanan gerilimli süreç içinde yarı final öncesi geçmiş dönem Eurovision şampiyonları sahne aldı. "Everyway That I Can" şarkısı ile 2003 yılında Türkiye'ye birincilik kazandıran Sertab Erener de sahnede yer aldı. Türkiye’de açılım sürecini destekleyen, sonraki yıllarda Gezi Olayları’na katılan ve politik aidiyetleri olan Erner, hemen herkesin Gazze yanlısı tutum aldığı Eurovision’da apolitik duruşu tercih etti. Erener, apolitik davranıp sembollerden, mesajlardan uzun şarkısını icra etse de yayıncı kuruluş oldukça politikti. Şarkı devam ederken Eurovision'un yayıncı kuruluşu Avrupa Yayın Birliği (EBU) aracılığıyla ekrana getirilen canlı yayında, ilk anlarda ekranlarda küresel sapkınlık projesi LGBT renklerini dalgalandıran kişilere yer. Yetmedi, şarkı bitimine kadar İsrailli ekibin sevinçle dalgalandırdığı İsrail bayrağı iki kez izleyenlerin gözüne sokuldu. Türkiye’nin Gazze duruşunun farkında olan yayıncı kuruluş, bayraklar üzerinden Türkiye eleştirisi yapmakta sakınca görmemişti.

Eurovision Şarkı Yarışması’na işgalci İsrail temsilcisi Eden Golan ilk önce October Rain" (Ekim Yağmurları) isimli şarkıyla başvurmuştu. Golan’ın şarkısının sözleri politik mesaj içerdiği için Avrupa Yayın Birliği (EBU) tarafından reddedildi. Sonrasında İsrail ekibi şarkının adın ı ve bazı cümlelerini değiştirmişti. 7 Ekim'e atıf yaptığı kamuoyunca bilinen "Hurricane" (Kasırga) isimli şarkısı seslendirildi. “Kel Hasan” yahut “Hasan Kel” den farklı olmayan bu duruma karşılık İsrail ekibi finallere kadar ilerledi.

Belçika'nın VRT televizyonu, Eurovision Şarkı Yarışması yayınını yarıda keserek işgalci İsrail'i kınama mesajı paylaştı. Flamanca yayın yapan VRT televizyonu, yayımladığı mesajda "Bu, bir sendika eylemidir. İsrail devletinin insan hakları ihlallerini kınıyoruz. Ayrıca İsrail, basın özgürlüğünü yok ediyor. Bu nedenle yayınımıza bir süreliğine ara veriyoruz. Şimdi ateşkes." ifadeleri kullanıldı.

Yarışmanın her yerinde politik mücadele vardı. Yarışmacılar bir yandan, yayıncı kuruluş ve yarışma heyeti bir yandan sembolik savaşlarını sürdürdüler. Filistin asıllı İsveçli şarkıcı Eric Saade, sahneye bileğinde Filistin kefiyesiyle ile çıktı. Herkes Gazze’de yaşananları küresel gündeme yerleştirmeye çalışıyordu.

Asıl tepki İrlanda’dan gelecekti. İrlandalı şarkıcı Bambie Thug gazetecilere, yarı final performansı öncesinde kıyafetlerinden siyasi sembolleri çıkarmalarının söylendiğini açıkladı. İşgalci İsrail’in finallere yükseldiğinde ekibiyle birlikte ağladığını söyleyen Thug, tepkisini sahneye sakladı. İrlandalı şarkıcı şakaklarından yanaklarına kadar uzanan çiziklerden oluşan dövmeye benzer bir sembolle sahneye çıktı. Yasaklı sembolleri aşmanın farklı bir yolunu bulmuştu Thug. Sanatçının şakaklarından yanaklarına kadar uzanan ve çiziklerden oluşan semboller, MS. 4 asra dayanan eski bir İrlanda alfabesi olan ve “Ogham” olarak bilinen antik Kelt harflerden başkası değildi ve Bambie Thug’un yüzünde “Ateşkes şimdi”, kıyafetlerinde de “Filistin’e Özgürlük” yazıyordu. Peroformans bitiminde Thug, "Sevgi her zaman nefreti yenecektir" cümlelerini de kurmaktan geri kalmadı.

Hemen tüm sanatçıların yaşanan politik gerilimde taraf olduğu süreçte, Türkiye gibi Gazze’ye derinden sahip çıkan bir ülkeyi temsilen giden Sertab Erener’in Eurovision’da apolitik duruş içerisinde adeta saksı gibi sahnede kalması izleyenleri hayal kırıklığına uğrattı. Herkes bu onurlu duruştan nasibini alamıyor ne yazık ki. Gazze’de yaşanan direniş ve işgalci İsrail’in yaptığı soykırım insanlığı derinden etkilemeye devam ediyor.