Eşikler (1)
Nesneler, insanlar ve düşünceler için sınır bölgesidir eşik. Birinin bittiği, ötekinin başladığı yerde durur. Birinin, ötekinin içine girip girmemeye karar vereceği, vereceği kararın ondan sonraki akışı doğrudan şekillendireceği bir koordinat noktasıdır. Bir yerden kopuş, başka bir yere bağlanışta köprü vazifesi görür. Olabildiğince ince hatlara sahiptir. Gerisi ve ilerisi geri dönüşsüzlüğü içerdiğinden, doğası gereği esnek olmak zorundadır. Esnekliği biraz da, orada, eşikte duranlar için vazgeçişe imkan tanımasından kaynaklanır.
Eşik yumuşaktır, kıkırdağımsı bir dokuya sahiptir. Gerisindeki ve ilerisindeki katılığı dengeler. Eşik bir geçiş noktasıdır. Bu taraf ile öteki taraf arasına çekilmiş çizgidir. Suyun kana, kanın cana dönüştüğü yerdir eşik. Başlangıca ve bitişe özgü bütün kımıltıların dölyatağı… Keskin bir eşiktir doğum, ölüm kesin bir eşik… Mülkiyetlerin etrafına çekilmiş tel örgüleri gibi kararların başlangıcına çekilmiş duygulara denir eşik… Bir bakıma karar verme yeri aslında… Orada, vardığımız yerde durur ve geri mi, ileri mi gideceğimizin hesabını yaparız. Orada, vardığımız yerde durur, derin bir nefes alır, geleceğin, geleceğimizin kararını alırız.
Nesneler, oluşlar ve süreçler boyunca sıralanmasının sebebi geçişkenliğe duyulan ihtiyaçtır. Eşiğin bulunmadığı bir akış son derece sıkıcıdır. Başlangıç ile bitiş arasındaki düzlüğe çentik atarak, pürüz ekleyerek tekdüzeliği ortadan kaldırır, akışı harelendirir eşik. Eşiğe duyulan ihtiyaç, eşiğin verdiği esenlik duygusu da buradan kaynaklanır. Bütün eşikler berisi ile ilerisi arasındaki o hoş seyire fırsat verir. Eşikteki adımın gücü de, potansiyel olarak kendisinden önceki ve sonraki arasındaki farkı da yine böylesi bir duyguyu beslemesine dairdir. Bir temaşa alanıdır eşik. Geriye, şimdiye kadar yapıp ettiklerinebakar insan. İleriye, bundan sonra olması muhtemel olanları seyreder. Gerisi ne kadar netse bununla birlikte, ilerisi debir o kadar sislidir. Kıyısına varıp içerisine dalmaya hazırlanırken heyecanlandığımız sisli bir orman kıyısı gibi… Bir taraftan dalmak isteriz o bilinmezliğin içine, öteki taraftan korku hissederiz. Geride bitmiş ama özenle bitirilmiş dümdüz bir vadi, ileride bizim olmayan, her an dalma ihtimalimiz bulunan fakat geriyi unutturabilecek gizemli bir dal budak örüntüsü… Eşik budur işte. Bütün bitişlere başlangıç, bütün başlangıçlara risk ekleyen o nahif, titrek, nemli ve kırılgan karıncalanma yürekte…
Evin eşiği, kapının eşiği, duvarın eşiği… Hep içeri ile dışarı arasındaki o en kritik noktaya atfen söylenir bunlar. Eşikte durursunuz, içeri girdiğiniz andan itibaren artık gökyüzü ile aranıza duvar çekilmiştir. Başka bir dünyadır o. Etrafınızın çepeçevre kuşatıldığı, doğal yerine yapay nesnelerin içinize girip çıktığı, dışarıda kalmış insanlar ile bütün geçişkenliğinizin kaybolduğu bir başka dünya…
Bir çevreden çıkıp yeni bir çevreye girmek bir eşiktir, bir durumdan çıkıp yeni bir duruma geçmek, bir eşiktir; bir süreçten çıkıp yeni bir sürece geçmek bir eşiktir; bir şehri terk edip yeni bir şehre, bir ülkeyi bırakıp yeni bir ülkeye taşınmak bir eşiktir; bir mesleği bırakıp yeni bir mesleğe geçemek bir eşiktir; bir düşünceyi bırakıp yeni bir düşünceye geçmek bir eşiktir. Bir düzenden başka bir düzene geçmek, bir oluş biçiminden başka bir oluş biçimine geçmek bir eşiktir. Eşik, terk etme ve sahiplenme çizgisidir. Vazgeçme ve yeniden elde etme. Bırakma ve tutma…
Süreçler söz konusu edildiğinde de anahtar kelimelerden biridir eşik. Karar aşamasındayım demek, yeni bir sürece geçip geçmemeyi ifade edersiniz. Eşikte, tam da orada, verdiğiniz karar geleceğinizi şekillendirir. Geriden getirip yığdığınız şey size ya karşı tarafı müjdeleyecek, hatta belki de faturaya dönüştürecek ya da burada, bu şekilde, kaldığınız yerden devam etmenize vesile olacaktır. Önünde oturulurken kafanın en çok karıştığı yerdir eşik bu yüzden. Bir süreçten, bir kerteden, bir dereceden, bir derekeden ötekine geçmenin zorluğu hep eşiğin omuzlarına yüklenmiştir. Eşiğe varınca ansızın kalp hızlı çarpar, kafa karışır, el ayak birbirine dolaşır, gitsem mi gitmesem mi, karşı tarafa geçsem mi geçmesem mi, içeri girsem mi girmesem mi, yola devam etsem mi etmesem mi der durursunuz. Sonunda bir karar vardırır elbette eşik sizi. Ve o karar hayatınızın kararı olur. Ve o karar ya sizi bozar ya da oldurur.
İlişkilerde de geçerlidir aynı durum. Bütün o gidip gelmelerden, paylaşılan bütün o hoş ve nahoş anılardan sonra eşiğe varırsınız. Her ilişki bir eşiği işaret eder ve o gün gelip çattığında ve o saat geldiğinde eşik size artık bir tercih fırsatı sunar. Bir fırsat mıdır bu yoksa sonrasının omuzlarınıza yükleyeceği daha ağır bir yük mü? Belli olmaz.
