Erzurum'da Kar, Urfa'da Bahar:
*Eyyüp AZLAL
Şair M.Atilla Maraş, liseyi 1966 yılında bitirir. O yıl tercihinde Ziraat Fakültesini yazdığı için ve istediği puanı alamadığından yerleşmez. O dönem Ziraat Fakülteleri üniversitelerin en gözde okulları idi. Şimdikilerin elektronik, endüstri mühendisliği, tıp fakültesi gibi bir şeydi. Yoksa okulun en gözde öğrencisinin üniversiteyi kazanamaması anormal bir şeydir. Yine şairimizin hatıralarında aynı yıl kazandığı A.F.D (American Field Service) bursunu Urfa'da yalnız onun kazanmasına rağmen şu veya bu sebepten gidemeyişine çok üzülür. Fakat sonraki yıllarda Amerika'ya yönelen beyin göçünün ülkelerin milli ve manevi menfaatlerini baltaladığı gerekçesiyle "iyi ki de gitmemiştim. Hem bilgi ve birikimlerimi memalikimin hizmetine sundum. Hem de hatırı sayılır bir şair olarak bu memleketin kültür ve edebiyatına mal oldum. Orada olsaydım, Benden beynimi alacaklardı, karşılığında ise kağıt paralar verecektiler." diye pişman olmadığını ifade eder.
Atilla Maraş'ın Erzurum'a varması soğuk bir Kış gününe rastlar. Erzurum'la ilgili ilk izlenimlerini bu şekilde aktarır şairimiz. Fakat daha sonra Erzurum'un sadece otogarından ibaret olmadığını anlar ve Erzurum'dan her bahsedişte güzel hatıralar canlanır. Ziraat Fakültesinin Zirai Ekonomi ve İşletme bölümüne kaydolur. Ardından dört kalacağı öğrenci yurduna kayıt yaptırdıktan sonra Urfa'ya döner. Kasım 1967 yılında başlayan üniversite serüveni pek bereketli geçer ve Temmuz 1971 yılında Ziraat Fakültesinin Zirai ekonomi ve İşletme Bölümünden Ziraat Yüksek Mühendisi olarak mezun olur.Hayalleri gerçek olmuş bir şehir olarak karşısına çıkar Erzurum. O adete Ey şehir ben de adam oldum der gibidir. Mühendis olmuştur. Annesine söz vermiştir. Artık elinden öpecektir.
Erzurum Ve Aney Şiiri
Erzurum, aynı zamanda ünlü ANEY şiirini yazdırtmakla da mühim bir paye kapmıştır şairimizin hayatında. 1967 yılının Aralık ayıdır. Erzurum'da kış bütün şiddetiyle sürüyor. Buraya geleli henüz iki ay olmuştur. Şairin zihninde bin bir düşünce ve hayal kol geziyor. Doğduğu ve ilk gençlik yıllarının geçtiği Urfa'dan böylesine uzak kalmıştır. Gurbete çıkışın ilk aylarıu2026Anadan, babadan, arkadaştan ayrılmıştır. Gurbette tarifi zor duygular içerisindedir. Daha kafa dengi bir arkadaş çevresi bulamamıştır. Yalnız şiirin havasında şair bulunduğu mekan olarak Erzurum değil İstanbul'u anlatmaktadır. Burası dikkate değerdir. Bu belki şiirimizde o dönemde Anadoluculuk ve İstanbul karşılaştırılmasından kaynaklanıyor görünse de bir nevi Klasik Edebiyat geleneğinden gelen bir olaydır. Her şair kendisinin İstanbul'da yaşadığını hisseder. Bu durum Nabu00ee'de de böyledir, Fuzu00fblu00ee'de de böyledir.Şiirde gurbetin Urfa'daki algılamasını dile getirilmektedir. Gurbetten dönenlerin anlattıkları ilk şey "Denizdir, gemidir, uçsuz bucaksız gökdelenlerdir, taksilerdir, kızlardır. Şair annesine kendini anlatmamıştır. Annesinin ne görmek istediğini anlatmıştır. Ya da şairin hatıralarında belirttiği gibi ilkin memleketçilik akımından etkilendiğini ayrıca Orhan Veli'nin şiirinden beslendiğini vurgularsak,ortaya şu tablo çıkar.
O bu şiiri Orhan Velinin
"İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı"
şiirinden epeyce etkilenmiş bu şiir mısralara yansımıştır.
Hele sen buraya bir gel de gör
Sonsuza uzayan gökdelenleri
Sıra sıra taksileri
u2026u2026u2026u2026u2026u2026u2026u2026..
Ama benim hiç birinde gözüm yok
Ne taksilerinde ne de gökdelenlerinde
(Aney s. 56)
Fakat bu etkileniş müspet değil menfidir. Orhan Veli gözleri kapalı bakıyor. Maraş ise gözleri açık olduğu halde bakmıyor.
Şairin bu şiiri Erzurum'da iken yazdığı fakat Erzurum'dan hiç bir öğenin bulunmadığını sebebi belki de ilk gelişte iyi karşılanmayışına bağlayabiliriz. Çünkü hassas bir iç yapısına sahiptir Maraş, Şehrayin adlı şiir kitabında iki mısraya sığdırıyor Erzurum'u:
Erzurum büyük bir hatıra
Gençliğimin birazı orada kar altında
(Şehrayin s.35)
Halbuki Erzurum onun sanat ve kültürel yaşamı üzerinde bir dönüm noktasıdır. Halbuki Erzurum'da Adımlar adlı sanat dergisini 24 sayı çıkartır.(Bu derginin yazı işlerine bakıyordu.)Burada cemiyet işlerine bakar. Zirai Ekonomi Derneği, Anadolu Fikir Derneği, MTTB (Milli Türk Talebe Birliği),burada talebe birliğinin bütün faaliyetlerinde etkin bir rol üstlenir. Urfa'da yazdığı şiirlerinde Nabi'nin sufiyane şiirlerinin etkisi gözlenirken Erzurum'a geldikten sonra Nef'i'ce söyleyiş tarzı Belki de Erzurum ile Urfa'nın coğrafi özelliklerinin insan kimyası üzerindeki tesirini de gösteriyordu. Biri sıcak çöl iklimi, diğer yandan karlar altında bir şehir. Başa tekrar döneceksek Atilla Maraş için Erzurum'da "Kar Urfa'da Bahar" demek geliyor içimizden.
