​Enflasyonla mücadelede döneminde işsizlik

Türkiye İstatistik Kurumu Haziran ayı işsizlik verilerini açıkladı. Açıklanan verilere göre işsizlik oranı 0,1 puan artarak %9,6 seviyesinde gerçekleşti. Ancak işsizlik verilerine sadece işsizlik oranı üzerinden bakmak eksik olur. Bu nedenle istihdam oranı ve iş gücüne katılım oranına da bakmak gerekir. İstihdam oranı 0,6 puan azalarak %47,8 oldu. Bununla beraber işgücüne katılma oranı ise 0,6 puan azalarak %52,9 olarak gerçekleşti.

Verilere bakıldığında iş gücüne katılım oranında bir azalma görünüyor. Yani daha önceden iş arayanlar bir sebeple iş aramaktan vazgeçmiş. Ayrıca istihdam oranında da azalma olduğu görünüyor. Hem iş gücüne katılım hem de istihdamdaki azalmanın etkisiyle işsizlik oranı da artmış. Ancak istihdam oranı ve iş gücüne katılım oranı ile beraber düşününce işsizlik oranında daha yüksek bir artış olması bekleniyor.

Nitekim enflasyon ile mücadele sürecinde uygulanan faiz ve vergi artırımı politikası talebi düşürmek için yapıldığı için işsizlik oranının daha da artacağı zaten beklenen bir durum. Kredi musluklarının kısılması, borçlanma maliyetlerinin artırılması, talebin daraltılması esnafın daha az mal sarmasını neden olacak. Daha az satış daha az iş gücüne ihtiyaç duyulması anlamına gelir. Esnaf daha az mal satınca üreticiler de daha az üretim yapacak ve daha az iş gücüne ihtiyaç duyacak. Yeni istihdam artışı bir yana işçi çıkarmalar dahi olacaktır. Tüm bu bağlamda düşünüldüğünde işsizlik oranı önümüzdeki aylarda artışını sürülecektir. Nihayetinde perakende satış hacminde verilerine bakıldığında aylık bazda 0,1 oranında bir azalma görünüyor. Faiz artışının etkisi ile sonraki aylarda perakende satış hacminin daha fazla azalacağı beklentisi artıyor. Ancak yaz dönemi olması sebebiyle tatilcilerin harcamalarını artırdığı bir dönem olduğu da göz önüne alınırsa perakende satış hacminde beklenen azalma bir iki ay gecikmeli de olabilir. Nitekim faiz oranlarındaki artışın uygulama tarihleri de yine Merkez Bankası faiz kararından sonraki aylarda uygulanmaya başlandığı için de etkisi sonbahar aylarında görülecektir.

İşsizliğin artmaması için uygulanması gereken en önemli politika ihracatın artmasıdır. İhracat odaklı bir büyüme modeli olursa içeride talebi azaltıcı politikalar uygulanırken üretimin devam etmesi ve istihdamın sağlanabilmesi için böyle bir politika uygulanması elzemdir.

Türkiye’de genç nüfusun yoğun olması istihdam artışı için yeni yatırımların artmasını gerekli kılmaktadır. Bu nedenle Uluslararası Doğrudan Yatırım artışı ve ihracat artışı ile ekonomik büyüme sağlanabilirken istihdam artışı sağlanarak işsizlik ile mücadele edilebilir.

İşsizlikle mücadele yollarından bir diğer önemli husus ise kısmi zamanlı çalışma imkanlarının artırılması lazım. Çalışma saati düşürülüp kısmi zamanlı çalışma imkanı artırılırsa bir süre maliyet artışı olmuş gibi görülür ancak istihdam artışı beraberinde verimliliği artıracağı için büyümeyi de olumlu etkileyecektir.

İşsizliği azaltmak için uygulanabilecek diğer politikaları şu şekilde ifade edebiliriz.

1. Eğitim ve Beceri Geliştirme Programları: İşgücünün yeteneklerini güçlendirmek için eğitim ve beceri geliştirme programları oluşturulabilir. Mesleki eğitim kursları, teknik okulların desteklenmesi ve yeni teknolojilere uyumlu yeteneklerin kazandırılması bu alanda etkili olabilir.

2. Girişimcilik Teşvikleri: Yeni işletmelerin kurulmasını teşvik etmek için vergi avantajları, finansal destekler ve hızlı kuruluş süreçleri sunulabilir. Girişimciliği teşvik eden politikalar iş fırsatlarını artırabilir.

3. Altyapı Yatırımları: Altyapı yatırımları, inşaat sektörünü canlandırarak istihdam yaratabilir. Yollar, köprüler, enerji tesisleri gibi projeler hem kısa dönemde hem de uzun dönemde istihdamı artırabilir.

4. Sektörel Destekler: Özellikle büyüme potansiyeli yüksek sektörlere yönelik teşvikler ve destekler sağlanabilir. Bu şekilde işgücünün talep edildiği alanlarda istihdam artışı sağlanabilir.

5. İş Dünyasının Büyümesini Destekleyen Reformlar: İş dünyasının rekabet gücünü artıracak düzenlemeler, iş yapma kolaylığını artırabilir. Bürokrasiyi azaltan, yatırımları kolaylaştıran reformlar istihdamı olumlu etkileyebilir.

6. İşgücü Piyasasının Esnekliği: Esnek çalışma modellerinin teşvik edilmesi, işverenlerin işgücü taleplerine daha hızlı cevap verilmesini sağlayabilir.

7. Dış Ticaret Politikalarının Gözden Geçirilmesi: İhracatın artırılması için uygun dış ticaret politikalarının benimsenmesi, yeni pazarlara açılma ve iş imkanlarının çeşitlenmesini sağlayabilir.

8. İşsizlik Sigortası ve Sosyal Güvence Sistemleri: İşsizlik sigortası ve sosyal güvence sistemleri, işsizlik durumunda bireylere destek sağlayarak ekonomik güvenceyi artırabilir.

Tüm bu öneriler enflasyonist dönemde istihdamı koruyarak işsizliğin artmaması in yapılabilecek uygulamalardır. Bu nedenle enflasyonu düşünürken işsizlikle mücadele de ihmal edilmemelidir. Enflasyon ile mücadelede işçiyle mücadeleye dönüşmesi gerekir.