Enflasyon beklentiler dâhilinde gerçekleşti

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) geçen hafta yılın son enflasyon raporunu açıklamıştı. Rapora göre; enflasyonun, yüzde 70 olasılıkla, 2022 yılı sonunda yüzde 65,2; 2023 yılı sonunda yüzde 22,3; 2024 yılı sonunda yüzde 8,8 olacağı tahmin edildi.

2022 yılının ilk enflasyon raporunda enflasyonun, 2022 yılı sonunda yüzde 23,2, ikinci raporda yüzde 42,8, üçüncü raporda ise yüzde 60,4 olacağı öngörülmüştü. Son raporda, enflasyon tahmininde 4,8 puanlık bir revizyon yapıldığını görüyoruz.

Enflasyondaki yüksek seyir salgının da etkisiyle talepten çok maliyetlerdeki artıştan kaynaklanmıştı. Buna ilaveten beklentilerin bozulması da fiyatlama davranışlarına yansımış, ekonomik temellerden uzak fiyatlama oluşumları, enflasyon tahminlerinde sapmalara neden olmuştu. Yıl sonuna yaklaşırken enflasyon tahminleri de artık netleşmeye başladı. Piyasa beklentileri de yine yüzde 65 olacağı yönünde.

TÜİK’in en son açıkladığı Ekim ayı verilerine göre ise; tüketici fiyat endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre yüzde 3,54, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 57,80, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 85,51 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 65,26 olarak gerçekleşti. Önceki veri yıllık yüzde 83,45, aylık yüzde 3,08 iken Ekim ayı enflasyon beklentisi de yüzde 85,5’ti.

Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup yüzde 33,48 ile haberleşme oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 117,15 ile ulaştırma oldu.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubu yine ortalama TÜFE’nin üzerinde kalarak yıllık yüzde 99,05, aylık ise yüzde 5,09 oranında arttı. Ekim ayında da zorunlu harcama gruplarının manşet enflasyonun üzerinde kalmaya devam ettiğini görüyoruz. Özellikle dar ve orta gelir grubunda yer alan kesimin harcamalarında bu zorunlu kalemler yüksek pay aldığı için eğlence, lokanta, eğitim gibi diğer ana harcama gruplarına olan talebin daralması devam edebilir.

Ana harcama grupları itibarıyla Ekim ayında bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup yüzde 0,36 ile eğitim oldu. Bir önceki ay aylık olarak en çok artan ikinci ana harcama grubu okulların açılması nedeniyle yüzde 6,99 ile eğitim olmuştu. Buna karşılık, Ekim ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 8,34 ile giyim ve ayakkabı oldu.

2022 yılı Ekim ayında, endekste kapsanan 144 temel başlıktan, 13 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 4 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 127 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti. Bu da enflasyonda yayılım endeksinin yüksek seviyelerde kalmaya devam ettiğini gösteriyor.

Sene sonunda ve yeni yılın ilk aylarında devreye girecek olan baz etkisinin, enflasyonu yüzde 65’e kadar indirmesi biraz zor görünse de döviz kurunun belirli bir bant içinde kalması ve talepteki yavaşlama bu hedefe yaklaşılacağına işaret ediyor.