Ekonomiye Olan Güven Artıyor
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre; ekonomik güven endeksi Haziran ayında 73,5 iken, Temmuz ayında yüzde 11,8 oranında artarak 82,2 değerine yükseldi. Ekonomik güven endeksindeki artış, reel kesim (imalat sanayi) (yüzde 10,7), hizmet (yüzde 20,2), perakende ticaret(yüzde 9,6) ve inşaat sektörü (yüzde 11,6) güven endekslerindeki artışlardan kaynaklandı.
Perakende ticaret sektörü yiyecek, içecek gibi temel mal gruplarını kapsadığı için diğer sektörlere nazaran salgından daha az etkilendi. Şöyle ki, Nisan ayında hizmet sektörü yüzde 50,1, inşaat sektörü yüzde 42,2, reel kesim yüzde 36,8 oranında düşerken perakende ticaret sektörü güven endeksindeki azalış yüzde 26’da kalmıştı. Ekim 2019 - Mart 2020 döneminde de endeks değeri 100’ün altına düşmemişti. 0-200 aralığında değer alan güven endeksleri 100'den büyük olması sektörün mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğini gösteriyor.
Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi Temmuz ayında ise yüzde 9,6 oranında artarak 94,6 oldu.
Perakende ticaret sektöründe bir önceki aya göre, son üç aylık dönemde iş hacmi satışlar alt endeksi yüzde 43,1 artarak 69,6, mevcut mal stok seviyesi alt endeksi yüzde 2,9 azalarak 110,4, gelecek 3 aylık dönemde tedarikçilere verilecek sipariş miktarı beklentisi alt endeksi yüzde 9 artarak 100, gelecek üç aylık dönemde iş hacmi-satışlar beklentisi alt endeksi yüzde 7,3 artarak 103,9, gelecek 3 aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi alt endeksi yüzde 8,9 artarak 97,8, gelecek 3 aylık dönemde satış fiyatları beklentisi alt endeksi yüzde 1,7 artarak 142,9 değerini aldı.
Perakende ticaret sektörüne ait alt endekslerden sadece mevcut mal stok seviyesi endeksinde bir düşüş görüyoruz. Mevcut mal stok seviyesi endeksinin artışı stok azalışını, azalışı ise stok artışını gösterir. Çünkü bir işletme için stokların artması depo maliyeti, stokların zamana bağlı olarak bozulması gibi nedenlerden dolayı olumsuz bir duruma işaret eder. Diğer alt endekslerdeki güçlü artış ise genele olumlu yönde yansımış. Önümüzdeki 3 aylık dönemde sipariş ve satışların artacağı düşünülüyorsa mal stok seviyesinin artması normal kabul edilebilir.
Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi ise bir önceki ayda 78,0 iken, Temmuz ayında yüzde 11,6 oranında artarak 87,0 değerini aldı. İnşaat sektöründe bir önceki aya göre, alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi alt endeksi yüzde 25,0 artarak 73,9 oldu. Gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi alt endeksi ise yüzde 3,4 artarak 100,0 değerini aldı.
İnşaat sektöründe faaliyetleri kısıtlayan temel faktörlerden; "finansman sorunları" Haziran ayında yüzde 36,8 iken Temmuz ayında yüzde 38,2, "talep yetersizliği" Haziran ayında yüzde 34,5 iken Temmuz ayında yüzde 31,9 oldu. Faiz oranlarının düşük olduğu bu dönemde finansman sorunu yaşayanların oranının artması düşündürücü. Öte yandan talep yetersizliğini sorun olarak görenlerin oranının azalması ise sevindirici. Haziran ayında rekor kıran konut satış sayıları da zaten bu durumu teyit ediyor.
