Ekonomik Güven Endeksi
Seçimler için artık son düzlüğe girdik. Bir aydan az bir zaman kaldı. Partiler 7 Haziranda aldıkları oy oranlarını korumak ve daha da yükseltmek için mevcut durumlarını, milletvekili adaylarını, beyannamelerini gözden geçirerek uygun gördükleri noktalarda revizyona giderek seçim için hazırlıklarını tamamladı.
Partiler özellikle ekonomik vaatler ile seçmenlerden oy toplama peşinde. Ancak seçmenler tarafından ekonomiye bakıldığı zaman mevcut ekonomik tabloya karşı güven gittikçe azalıyor. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre; ekonomik güven endeksi Eylül ayında bir önceki aya göre %16,7 oranında azalarak 85,14 değerinden 70,89 değerine düştü.
Pekala nedir bu Ekonomik Güven Endeksi?
Türkiye İstatistik Kurumu Ekonomik güven endeksi; tüketici ve üreticilerin genel ekonomik duruma ilişkin değerlendirme, beklenti ve eğilimlerini özetleyen bir öncü göstergedir. Endeks, tüketici güven göstergesi ile mevsim etkilerinden arındırılmış imalat sanayi (reel kesim), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerine ilişkin güven göstergelerinin ağırlıklandırılarak birleştirilmesinden oluşmaktadır.
Ekonomik Güven Endeksinin detaylarını incelediğimiz zaman görüyoruz ki; düşüş, endeksi oluşturan tüm güven endekslerindeki düşüşlerden kaynaklanmış. Tüketici güven endeksi Eylül ayında bir önceki aya göre %6,1 oranında azalarak 58,52 değerine düşerken perakende ticaret sektörü güven endeksi %4,6 azalarak 96,27 değerine gerilemiş. Reel kesim güven endeksi %3,2 azalarak 99,30 değerine gerilemiş. Hizmet sektörü ve inşaat sektörü güven endeksleri ise Ağustos ayına göre sırasıyla %2,3 ve %2,1 oranında azalarak 97,67 ve 80,37 değerlerine düşme göstermiş.
Gerek uluslararası piyasalarda yaşanan belirsizlik gerekse ülkemizde hükümet kurulamaması ile oluşan döviz kurunda ciddi hareketlenmeler, artan terör olaylarıyla birlikte ekonomiye olan güveni azaltıcı etki yapmaktadırlar.
Ekonomiye olan güveni bozan etkileri incelediğimiz zaman tüketici açısından gelecek 12 ay için haneler için maddi durumu beklentisi, genel ekonomik durum beklentisi, işsiz sayısı beklentisi, tasarruf etme ihtimali gelmektedir. Reel kesim tarafından bakıldığı zaman ise sipariş miktarı, stok miktarı, üretim hacmi beklentisi, toplam istihdam, sabit sermaye yatırım harcaması, genel gidişat görülmektedir.
Güvenin parasal değeri olmasa da sistemin etkinliğini görebileceğimiz önemli bir göstergedir. Ekonomiye güven büyüme için öncü bir gösterge olarak söylenebilmektedir. Güvensizlik ortamında yatırımların ertelenmesi söz konusu olabilmektedir.
Güvenin sağlanması için siyasi istikrar ve ekonomik sorunlarla mücadelede kararlılık önemli bir etkendir. Siyasi kararlılık, hükümetin, gerekli tedbirleri alabilecek iradeye ve kararlılığa sahip olması olarak söylenebilir. Güvenin sağlanması sadece hükümet üyeleri arasında uyumu değil beraberinde devletin üst kademeleri arasındaki uyumu da zorunlu kılar.
Ekonomiye güven azaldıkça 1 Kasım seçimlerinin önemi artıyor. 13 yıldır var olan siyasi istikrar ve güven ortamı 7 Haziran seçimleri sonrasında hızlı bir şekilde düşüş yaşadı. Bunun tekrar sağlanabilmesi için önümüzdeki seçimler önemli bir aşamadır. Güveni kazanmak zor, kaybetmek iste kolaydır. Bu sebeple uluslararası belirsizlikten kaynaklı bir ekonomik çalkantı olması dolayısıyla da ekonomik güvenin tekrar sağlanabilmesi hiç de kolay olmayacaktır.
Kaynak: TÜİK
Grafikte 2012 yılı Ocak ayından itibaren Ekonomik Güven Endeksini görüyoruz. Ekonomik güvenin kısa dönemli bir faktör olmadığını izleyebiliyoruz. Tanımda da belirtildiği gibi ekonomiye güven sadece belli bir kesimin ekonomiye güveninden bahsetmemekte olup toplumun birçok farklı kesiminin ekonomiye olan güvenini göstermektedir. Ekonomik güvenin kaybedilmesi seçim sürecinde partilerin vaatlerini belirleyici bir etken oluşturacağı kanaatini taşıyorum.
