Ekonomik Güven Endeksi 100 Eşik Değerini Aştı

Tüketici ve üreticilerin genel ekonomik duruma ilişkin değerlendirme, beklenti ve eğilimlerini gösteren ekonomik güven endeksi, Haziran ayında 97,8 iken, Temmuz ayında yüzde 2,3 oranında artarak 100,1 değerine yükseldi.

Ekonomik güven endeksinin 100'den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği gösteriyor. 2018 Mayıs ayından beri endeks değeri ilk kez 100’ün üzerinde gerçekleşti. Son 3 yıla bakıldığında 2018 döviz krizi ile başlayıp küresel salgınla devam eden zorlu bir süreçten geçen Türkiye ekonomisinin, yavaş yavaş toparlandığı görülüyor. Özellikle pandemi döneminde kesintisiz üretime ağırlık veren ve bunu ihracatla destekleyen ekonomi modeli sayesinde Türkiye, başta büyüme oranları olmak üzere diğer ülkelerden pozitif yönde ayrıştı.

Elbette salgın sürecinden her sektör aynı oranda etkilenmedi. Vaka sayılarının azalıp/artması, kapanmaların yoğunlaşması/kısıtlamaların gevşetilmesi, aşının bulunması, aşılamanın hızlanması ve yaygınlaşması derken her ay farklı bir tablo karşımıza çıktı. Diğer bir ifadeyle ekonomik göstergeler kimi zaman baz etkisi nedeniyle bazen de beklentilerin bozulmasıyla istikrarlı bir grafik çizemediler.

Ancak son 2 aya ait veriler incelendiğinde ekonomik güven endeksini oluşturan alt endeks değerlerinin kararlı bir iyileşmeye işaret ettiğini görüyoruz.

Reel kesim güven endeksi bir önceki aya göre Temmuz ayında yüzde 2,1 oranında artarak 112,1 değerini, hizmet sektörü güven endeksi yüzde 5,8 oranında artarak 114,8 değerini, perakende ticaret sektörü güven endeksi yüzde 3,7 oranında artarak 109,6 değerini, inşaat sektörü güven endeksi yüzde 4,7 oranında artarak 86,3 değerini aldı. Tüketici güven endeksi ise yüzde 2,7 oranında azalarak 79,5 değerini aldı.

Reel kesim güven endeks değeri son 12 aydır 100’ün altına inmedi. Bu durumu, mevcut dönemde büyümenin lokomotifi olan sanayi sektöründeki rekor üretim artışları da teyit ediyor.

Hizmet ve perakende ticaret sektörlerine ait güven endekslerindeki artış da kısıtlamaların kaldırılmasıyla birlikte ekonomik faaliyetlerin canlanmasından kaynaklandı. Özellikle yaz aylarında turizm ve buna bağlı olarak ulaşım, yeme-içme gibi sektörler hizmet sektöründeki toparlanmaya ciddi bir katkı sunuyor.

Temmuz ayında gerileyen tek endeks tüketici güven endeksi oldu. Bunun en önemli nedeninin tüketici fiyatlarına dair beklentiler olduğunu söyleyebiliriz. Sektörel güven endekslerine ait alt endekslere bakıldığında; gelecek dönemde satış fiyatları beklentisinin arttığı görülüyor. Bilindiği üzere üretici fiyatları ile tüketici fiyatları arasındaki makas her ay giderek açılıyor. Talep yetersizliği nedeniyle pek çok sektör üretici fiyatlarını TÜFE’ye yansıtamıyorlardı. Ekonomik aktiviteler normale döndükçe bu fark talep doğrultusunda kapanmaya başlayacak. Bu da tüketici güven endeksinin düşmesine yol açıyor.

İnşaat sektörü güven endeksi de 100’ün altında kalmasına rağmen son 3 aydır artış eğilimine girdi.

Geçen yıl rekor kıran konut satışları sonrası piyasada bir doygunluk durumu söz konusuydu. Kredi faiz oranları da konut alımı için uygun seviyelerde değil. Buna rağmen konut fiyatlarındaki yükselişin devam etmesi yatırım kararlarını pozitif yönde etkiliyor.