​Ekim Enflasyonu Beklentilerin Altında Kaldı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre; tüketici fiyat endeksi (TÜFE) 2021 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 2,39, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 15,75, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,89 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 17,09 oranında arttı.

Beklenti aylık yüzde 2,50, yıllık ise yüzde 20’nin biraz üzerindeydi. Bu durum, gıda grubundaki aylık artışın beklentilerin altında gerçekleşmesinden kaynaklandı. Gıda ve alkolsüz içecekler Ekim ayında aylık yüzde 1,92’lik artışla aylık ortalamanın oldukça gerisinde kaldı.

Eylül ayı enflasyonu yüzde 19,58 olarak açıklanmıştı. Sınırlı da olsa yıllık değişimde artış eğiliminin devam ettiği görülüyor.

Küresel çapta gıda, hammadde ve enerji fiyatlarının artışı gibi salgın kaynaklı arz yönlü unsurlar enflasyonu yukarı çekmeye devam ediyor.

Ekim ayı özelinde ise, döviz kurlarının son 2 aydır yükselmesi, KDV indiriminin sona ermesi ve alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşen fiyat güncellemesi Ekim enflasyonunun yükselmesine neden oldu.

Yıllık en düşük artış yüzde 5,29 ile haberleşme grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 7,88 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 8,08 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 13,12 ile eğlence ve kültür oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 27,41 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 25,23 ile lokanta ve oteller ve yüzde 23,03 ile ev eşyası oldu.

Ana harcama grupları itibarıyla 2021 yılı Ekim ayında en az artış gösteren ana gruplar yüzde 0,17 ile eğitim, yüzde 0,51 ile eğlence ve kültür ile haberleşme oldu. Buna karşılık, 2021 yılı Ekim ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, yüzde 7,56 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 5,97 ile alkollü içecekler ve tütün ve yüzde 2,43 ile ulaştırma oldu.

Hizmet sektörü kapsamında yer alan bazı mal ve hizmetlerin fiyatı salgın nedeniyle artmıştı. Bu artışın tüketici fiyatlarına olan olumsuz etkisini azaltmak amacıyla 31 Temmuz 2020’den beri KDV indirimi uygulanıyordu. Bu düzenlemenin 30 Eylül tarihinde sona ermesi lokanta ve oteller gibi ana harcama gruplarına yansıdı.

Giyim ve ayakkabı grubundaki aylık artış da dikkat çekiyor. Talep yetersizliği nedeniyle artan üretici fiyatları uzun bir süredir bu gruba yansıtılamıyordu. Açılmalarla birlikte talebin tekrar canlanması ve kış sezonunun başlaması nedeniyle giyim ve ayakkabı grubunda aylık bazda en yüksek artış gerçekleşti.

Yayılım endeksine bakıldığında ise; Ekim 2021'de, endekste kapsanan 415 maddeden, 46 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 38 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 331 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti. Fiyatı artan maddelerin sayısı artıyor. Geçen ay bu sayı 318’di. Her kalemin artış nedeni farklılık gösterse de enerji fiyatları ve döviz kurlarındaki artış neredeyse tüm sektörleri etkiliyor.