​Edebiyatın Nabzı Dergilerde Atıyor

Her yıl olduğu gibi 2021’de de kültür, sanat ve edebiyatın nabzı dergilerde attı. Dergiler her ay bin bir emekle hazırlanıyor.

Kültürün taşıyıcıları kitaplar ve dergilerdir. Kitaplar biraz daha şanslı. Zira basımlarının üzerinden zaman geçse de kitaplar yine alınır, okunur, satılır. Ama dergiler için aynı şey söylenemez. Belli bir tarihi taşımak zorunda olan dergilerin eski sayılarına kimse dönüp bakmıyor. Hâlbuki geçmiş sayılarda da çok değerli yazılar mevcut. Ancak ay’ı geçmiş olan dergi ne hikmetse ‘bayat’ sayılabiliyor ve artık kimse dönüp yüzüne bakılmıyor. Ne kadar yanlış. Şüphesiz son iki yılda en çok zorlanan sektörlerden biri de ‘dergicilik’ oldu. Kitap bu bakımdan daha şanslıydı. İnsanlar evdeyken de kitap siparişi verip okudular. Ama dergiler için aynı şeyi söylemek ne yazık ki güç. Üstelik dergilerin tanıtımı daha az yapılıyor. Medya bu konuda sınıfta kalmıştır.

Milat Gazetesi Bir Misyonu Üstlendi

Türkiye’de yayımlanan dergileri en çok tanıtan gazetelerin başında Milat geliyor diyebilirim. Köşe yazarlarımızla birlikte bu kültür emekçilerine gereken saygıyı duyuyor ve mümkün mertebe yayımlanan her dergiyi az-çok tanıtmaya çalışıyoruz. Aslında bu, gazetecilerin aslî görevi olmalı. Ne yazık ki kültür sanat sayfalarında da artık eski dergi tanıtımlarını göremiyoruz. Hâlbuki gerek İstanbul’da gerekse Anadolu’da bin bir müşkülat içinde çıkan ve okura ulaşan dergiler ancak gazeteler, radyo ve televizyonlar sayesinde okuyuculara duyurulabilir. Gazeteci dostlarımız bu görevlerini ihmal etmemeli, kültür, sanat, edebiyat dergilerine yazılarında mutlaka yer vermelidirler. Kapanan her dergi kültür kalelerimizden birinin teslimi anlamına gelir. Bunu asla aklımızdan çıkarmamalıyız. Şimdi son aylarda elime ulaşan bazı dergilerden kısaca da olsa söz etmek istiyorum:

AYDOS: Sanat edebiyat dergisi Aydos, son sayısında birlik ve beraberlik ruhuna dikkat çekiyor. Usta ve genç kalemlerin birlikte yürüdüğü dergi, okunmaya değer, kalbe dokunan iyi metinlerle dolu.

Elazığ’dan Gelen Ses: BİZİM KÜLLİYE

Elazığ’da Nazım Payam’ın Genel Yayın Yönetmenliği’nde ve fedakârlığı sayesinde çıkan dergide “edebiyatımızın saklı yönleri” üzerinde durdum. Yazımda tanınmış şair ve yazarların bilinmeyen özelliklerine temas ettim. Biyografi alanında Beşir Ayvazoğlu ile yapılan röportaj var. Yahya Kemal Beyatlı, Ömer Seyfettin, Reşat Nuri Güntekin, Tarık Buğra ve Sadık Yalsızuçanlar’a dair önemli yazılar okunmalı.

DİKSİYON VE EDEBİYAT: Mustafa Aydın’ın yönetiminde çıkan dergide, sonsuzluk âlemine göç eden şairler, yazarlar ve sanatkârlar hakkında ‘ahde vefa’ yazıları yer alıyor. Şiir, deneme, tanıtım yazılarının da yer aldığı Diksiyon ve Edebiyat’ta Prof. Dr. Ersin Nazif Gürdoğan’ın makalesi dikkat çekici.

Kültür hayatımızın Armağanı

DİL VE EDEBİYAT

Dil ve Edebiyat İstanbul Eyüpsultan’da hazırlanan güzel bir dergi. Üzeyir İlbak’ın Genel Yayın Yönetmeni olduğu derginin Yayın Yönetmeni Zafer Acar. Mecmuada edebiyatımızın ihmal edilen konuları ustalıklı biçimde ve ehil kalemlerle ele alınıyor. Son sayılarında “Çocuk Edebiyatı” ve “Yunus Emre” dosyaları dikkatimizi çekmişti. Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği’nin bünyesinde oluşturulan ekip, ayrıca Olağan Hikâye ve Olağan Şiir dergilerini de kültür hayatımıza armağan ediyor.

EDEBİYAT ORTAMI: Mehmet Ali Bulut’un sahibi olduğu Edebiyat Ortamı’nın Genel Yayın Yönetmeni Sadık Yalsızuçanlar. Ankara’da neşredilen seviyeli bir edebiyat, kültür dergisi. Doğu yazar ve şairlerine yer verildiği gibi Batının önemli edebiyatçıları da göz ardı edilmiyor. Dergi, genç kalemlere de sayfalarını açıyor.

EĞİTİMİN FATİHİ: Mucip Kına’nın sahipliğinde çıkan derginin Genel Yayın Yönetmeni Atakan Karabağ, editör Mustafa Gülali. Fatih Milli Eğitim Müdürlüğü adına çıkarılan derginin kapak konusu ve dosyası, “Vakar dolu bir alın, hayâ dolu bir çehre, iman dolu bir sine: Mehmed Âkif Ersoy”.

EĞİTİM TOKAT

Yazarlarımız Ali Bal ve Mustafa Uçurum’un yönetiminde çıkan Eğitim Tokat, giderek kültür ve sanatın Anadolu’daki merkezlerinden biri olmaya başlayan Tokat’ın seçkin bir dergisi. Yûnus Emre, Mehmed Âkif, Cahit Külebi ve Mustafa Necati Sepetçioğlu çeşitli yönleriyle dergide ele alınıyor.

EVELÂHİR: Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sanat Dergisi olarak yayımlanan Evelâhir, seçkin yazılardan örülü olup muhtevası ve teknik mükemmelliğiyle gözü ve gönlü okşuyor. Şehir merkezli derginin kapağında “Maraş Evleri” var. Kahramanmaraş’ın gelenekleri, âdetleri, yetiştirdiği şahsiyetler genişçe yer buluyor. Derginin yönetiminde Hayrettin Güngör, Duran Doğan, Yusuf Genç, Rıdvan Tulum ve Ömer Yalçınova bulunuyor.

GENÇ: Adı üstünde. Gençlerin kıpır kıpır kalp atışlarını ve heyecanlarını yansıtan olağanüstü güzellikte bir dergi. Belli ki düşünceye, sanata ve estetiğe değer veren sağlam bir ekip işin başında. Her sayıda aktüel konulara derinlikli ve incelikli bir bakış serdediliyor. Süleyman Ragıp Yazıcılar’ın idaresinde okuyuculara ulaşan dergide, bıkmadan, sıkılmadan rahatlıkla okunacak çok değerli yazıları buluyorum.

Hisara Benzettiğim Dergi: HECE

Ankara deyince aklımıza ilk gelen kültür, sanat ve edebiyat dergisi Hece’dir. Tabii bu seviyenin sürekli korunması kolay değil. Geçmişten bu yana seçkin konu ve konuklarıyla, şair ve yazarlarıyla okurların eline ulaşan Hece, aziz büyüğümüz muhterem Rasim Özdenören Beyefendinin yönetiminde hazırlanıyor. Hece’yi ben eski dergilerimizden Hisar’a benzetiyorum. Onun gibi ‘okul niteliği’ taşıyan ve yazar yetiştiren bir dergi olarak gönüllerde yer alıyor.

MIZMIZ: “Duygu ve Düşünce Dergisi” olarak okuyucuların önüne çıkan Mızmız, ilgi çekici mizanpajı ve emek verilmiş yazılarıyla birlikte okuyucularına düzenli ulaşıyor. Yerli edebiyata ağırlıklı olarak yer ve değer verilirken farklı kesimlerden şair ve yazarlara sayfalarını açması özel bir tutum, ezberleri bozuyor. Bu yönüyle kuşatıcı ve kucaklayıcı olduğu söylenebilir.

MİLLÎ MECMÛA: Geçmişte neşredildiği hâlde bugün de aynı isimle bazı dergilerimizin yaşatılması şüphesiz sevindiricidir. Millî Mecmûa da geleneğe sahip çıkma adına önemli bir örnek. Yasin Usta’nın Genel Yayın Yönetmeni olduğu derginin Editörü Ahmet Alperen Can. 19 ve 20. Sayıları Osman Turan ile Nihal Atsız’a ayrılmıştı. Fikir dünyamızın ve tarihçiliğimizin bu mühim adlara dair yazılan yazılar, hem Atsız’ı hem de Turan’ı daha iyi anlamamızı sağlıyor. Derginin son sayısında dosya konusu ise, “İslâm Bilim Tarihi.”

MÜŞTEREK: Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi’nin neşrettiği ikinci bir dergi. Türkiye ile İslam dünyası arasındaki münasebetler geniş biçimde ele alınıyor. Özellikle kültür, sanat, fikir ve medeniyet odaklı özlü ve özgün bakışları görebiliyoruz. Derginin ön yazısı Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanı Hayrettin Güngör’e ait.

SOMUNCU BABA: Yıllar boyunca Malatya Darende’de son derece seviyeli bir şekilde neşredilen edebiyat, sanat, kültür ve tasavvuf dergisi Somuncu Baba, kadın ve çocuk ilaveleriyle de âdeta aile dergisi. Derginin son sayısında Ahmet Özhan’ın “Hulûs-i Aşk” isimli albümü okuyuculara armağan edildi. Her sayısında klasik sanatlarımızda temayüz etmiş sanatkârlarla ilim ve fikir adamlarına geniş yer veren dergi, Ocak 2022’den itibaren artık internet ortamında okuyucularına ulaşacak. Genel Yayın Yönetmeni Bekir Aydoğan. Yayın Editörleri: Musa Tektaş ve M. Nazmi Değirmenci.

SÖĞÜT: Rahmetli Nevzat Kösoğlu’nun kurucusu olduğu ve Ötüken Neşriyat tarafından devam ettirilen Söğüt, iyi bir dergi olmakla birlikte âdeta hacmiyle bir kitap hüviyetinde. Bendeki son üç sayı, Yûnus Emre, Mehmet Âkif Ersoy ve Peyami Safa’ya tahsis edilmiş. Tabii başka konularda kaleme alınmış yazılar, şiirler ve hikâyeler de var. Ama ağırlıklı olarak bu isimler üzerinde duruluyor. Millî bakış açısıyla edebiyatımızın temel değerlerine sahip çıkılırken bu yolda yapılmış ilmî araştırma ve incelemelere de geniş olarak yol açılıyor.

ŞEHİR VE KÜLTÜR: Mehmet Kâmil Berse’nin idaresindevitrinlere çıkan dergi, sadece şehir dergisi değil aynı zamanda bir sanat ve medeniyet mecmuası olarak da temayüz ediyor. Estetik seviyeyi koruyan kapakları, rahat mizanpajı ve okunan yazılarıyla kültür mahfillerinin aranan ve gözlenen dergisi. Bu kutlu yolculuğunda başarılar diliyor ve emeği geçenlere teşekkür ediyoruz.

TEFERRÜÇ: Beşinci yılını tamamlayan Teferrüç dergisinin yeni sayısında okuma kültürü üzerinde ağırlıklı olarak duruluyor. Çeşitli yazar ve şairlerin deneme, hikâye, şiir ve yazılarıyla, dolu muhteva ile okurların önüne çıkıyor.

En Köklü Dergimiz: TÜRK EDEBİYATI

Merhum Ahmet Kabaklı Hocamızın kurucusu olduğu dergi, aynı doğrultuda okuyucularına hitap etmeye devam ediyor. Vakıf adına Serhat Kabaklı’nın sahipliğinde çıkan derginin Genel Yayın Yönetmeni İmdat Avşar. Dergide okunması gereken makaleler, hikâyeler, şiirler, denemeler ve röportajlar bulunuyor. Edebiyatımızın en köklü dergilerinden biri olan ve artık ‘okul dergi’ olan Türk Edebiyatı, aşina isimlerin buluştuğu bir mecra olduğu gibi yazar yetiştiren bir ocak olma vasfını sürdürüyor.

“Seni Savunuyorum Sana Karşı”

YİTİKSÖZ: Sanat, edebiyat ve düşünce dergisi Yitiksöz, son sayısında Nuri Pakdil’i kapağa taşımış. Ana dosyada “Eylemek Fiilinin Türkçedeki Karşılığı: Nuri Pakdil” başlığı dikkat çekiyor. Anlamlı bir desenin kapağı süslediği dergide Pakdil Ustanın şu sözü üzerinde biraz durup düşünmeliyiz: “İnsan! Seni savunuyorum; sana karşı!”

YEDİ İKLİM: Yedi İklim artık bir mektep dergimizdir. Ateşi her dem harlı bir sıcak ocaktır. Genç şair ve yazarların yazdığı, piştiği ve olgunlaştığı bir mahfil de diyebilirim. Usta yazar Ali Haydar Haksal’ın yönetiminde çıkan dergi, yüksek tuttuğu çıtasını korumaya devam ediyor. Son iki sayısını merhum Sezai Karakoç’a ayırması kadirşinaslık ve vefa örneğidir. Her sayısı önemli, okunmalı.

YEDİTEPE FATİH: Fatih’te kültür sanat faaliyetlerinin giderek yoğunlaştığını görüyoruz. Şüphesiz bu sevindirici bir gelişme. Yeditepe Fatih dergisi de bu çerçevene okuyuculara ulaşan muhtevası zengin bir yayın organı. Kayda değer araştırma ve inceleme yazılarının yer aldığı dergi, sanat çevrelerinde beğeniliyor. Mahmut Ekşi’nin Yayın Koordinatörü olduğu derginin Yazıişleri Müdürü Abdullah Kargılı.

YENİ TÜRKİYE: Merhum Hasan Celal Güzel’in kurucusu olduğu Yeni Türkiye’nin 119’ncu sayısı “Büyük Doğu Özel Sayısı” olarak okurların önüne çıktı. Kıymetli devlet, siyaset, bilim adamlarının yanı sıra araştırmacılar, şair ve yazarlar da makaleleriyle, inceleme ve araştırma metinleriyle konuya katkıda bulunuyor. Büyük Doğu Mektebi ve üstat Necip Fazıl hakkında kaynak sayı oldu.

ZAFER: Bir zamanlar Türkiye’nin en çok satılan ve okunan dergilerinden biri olan Zafer, yayımına aralıksız devam ediyor. Yazarımız Prof. Dr. Sefa Saygılı’nın Genel Yayın Yönetmenliği’nde çıkan dergide, yaklaşık yarım yüzyıllık özgün çizgi korunuyor.

VE DİĞERLERİ: Bu yazımızda ne yazık bazı dergilerimizden sadece ismen bahsedebiliyoruz. İleride onları da biraz daha ayrıntılı anlatma ümidiyle en azından ismen zikredelim: Rengâhenk, Kocav Bülteni, Gençlik, Şehir Kültür Sanat, Derin Tarih, Yeni Dünya, Bursa Günlüğü. Her ay alın teri dökerek, emek harcayarak ve gece gündüz çalışarak bize bu kültür zenginliklerini sunan dergicilere selam olsun.