​Dünyanın ilk tapınağı-mabedi

Geçtiğimiz hafta Göbeklitepe hakkında yazdığımız bir yazı neticesinde bazı okuyucularımız arayıp dünyanın ilk mabedinin Göbeklitepe değil Kâbe olduğunu, bunun ayetle sabit olduğunu dile getirdiler. Nitekim İslamî hassasiyete sahip bu okuyucularımız, Kuran-ı Kerim’de bir ayetle sabit olduğunu da belirtmişlerdir.

Ali İmran doksan altıncı ayette Allah u Teala: “Doğrusu insanlar için konulan ilk mâbed, şüphesiz ki Mekke'de bulunan çok mübarek ve bütün âlemlere hidâyet olan Beyt'dir.” Buyurmuştur.

Müslümanca yaşamak ve elhamdülillah Müslüman diyen biri olarak elbette ki Kur'an-ı Kerim''in ayetine inanıyorum. Ama İslam dininin ilmi, ilmî araştırmaları da ötelemediğini biliyorum.

Göbeklitepe mi en eski Müslümanların kıblesi Kâbe mi en eski yoksa Müslümanların ilk kıblesi Mescid-i Aksa mı en eski sorusuna cevap arayalım. Hadis Külliyatı derleyen İmam Buhârî, Ebu-Zerr'den rivâyet edilen şöyle bir hadis tahric eder: “Yâ Resulâllah dedim, yeryüzünde ilk kurulan mescid, hangi mesciddir? -Mescid-i Harâm dedi. -Sonra hangi mescid diye sordum. -Mescid-i Aksâ, dedi. İkisinin kuruluşu arasında ne kadar zaman var, dedim? –Resul- Ekrem, Kırk yıl buyurdu

(al-Tecrid, c. 2, s. 41. Kitâbu Bed'il-halk). Kuran-ı Kerim’den sonraki en sahih İslam kaynağı olan bu hadis-i şerif de Kabê’nin en kadim tapınak-mabed olduğunu Müslümanlara-insanlara anlatmaktadır.

Gel gelelim günümüze:

Kültür ve Turizm Bakanlığının web sitesinde Göbeklitepe için şu bilgiler yer almaktadır:

"Alanın gerçek değeri, 1994 yılından sonra başlatılan kazı çalışmaları ile ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu çalışmalar sonrasında, Göbeklitepe''nin 12.000 yıl öncesine uzanan bir kült merkezi olduğu anlaşılmıştır."

Kült kelimesi, Türkçede yakın zamanda arkeolojik terimlerde çok kullanılsa da aslında Fransızca anlamı din demektir. Demek ki Batı dünyası daha doğrusu Hristiyan dünyası Göbeklitepe gibi ören yerlerinin tarihine göre istatistik hesaplar yapmakta ve bu hesaplar neticesinde bir yargıda bulunmaktadır.

İslam inancında Kâbe’yi ilk olarak inşa eden kişinin atamız Hz. Âdem olduğu rivayet edilir. Peki, niye Kâbe denilince hep Hz. İbrahim akla gelmektedir. Çünkü Kâbe, Hz. Âdem’den sonra Kâbe, sel, yangın belki de deprem gibi sebeplerle yıkılmış ve yeniden inşa edilmiştir. Bu durum, Hz. İbrahim’e gelene kadar da devam etmiş. Nitekim

Allah u Telala, ayetinde şöyle diyor. “Bir zaman Beyt(ullah)’ın yerini İbrahim’e belirlemiş (ve O’na şöyle vahyetmiş) tik: “Bana hiçbir şeyi eş tutma, tavaf edenler, (ibadet için) duranlar, rükû ve secde edenler için evimi temiz tut.” (Kuran-ı Kerim, Hac 26)

Hz. İbrahim de oğlu Hz. İsmail ile buranın yerini kazıyor. Ve Hz. Şit’in temellerine kadar ulaşıyor. Hz. Şit kimdir. Hz. Âdem’in oğludur. Hz. Şit’ dünyada doğan ilk peygamberdir aynı zamanda. Hz. Âdem’in diğer çocukları gibi ikiz değil tek doğan çocuğudur. Bu bilgiler de gösteriyor ki İslam tarihinde Kâbe’nin Hz. Âdem tarafından ya da döneminde yapıldığı bilgisini doğrulamaktadır. Yine altın değerinde bir bilgi daha paylaşalım. Hz. İbrahim ve Hz. İsmail’in Kâbe’yi birlikte inşası başta Yahudiler olmak üzere Evangelist Hristiyanlar ve diğer Hristiyanları da tedirgin etmekte ve bu nedenle Kâbe yok hükmünde sayılmaktadır. Çünkü Yahudiler İshak’ı İbrahim peygamberin soyunun ve inancının

yegâne temsilcisi olarak görmüşlerdir. Yine Yahudilerin ve Hristiyanların inancında ve kutsal kitaplarında Hz. İbrahim, oğlu İsmail ile birlikte Kâbe’ye gitmemiş ve orayı inşa etmemiştir.

Rivayetlere göre, Kâbe Hz. İbrahim’den sonra sırasıyla Arap aşiretleri Amalikalılar, Cürhümlüler ve Kusay b. Kilab tarafından yeniden inşa edilmiştir. Kâbe, Osmanlılar döneminde diğer dönemlerden daha çok tamir ve tadilat görmüştür. Kâbe’nin etrafını çeviren ve Kâbe yüksekliğini aşmayan kubbeli yapı (revaklar) Osmanlı padişahı 2. Selim zamanında yapılmış, planlarını Mimar Sinan hazırlamıştır. Kanuni tarafından onarılan Kâbe, beşinci onarımını 1. Ahmed döneminde görmüş, IV. Murad döneminde yine sel baskını sonucu yıkılmış ve yeniden onarılmıştır.

Bütün bu bilgilerden sonra bugün Kâbe’nin altında (bu mabede zarar vermeyecek şekilde) arkeolojik bir çalışma yapılsa buranın dünyanın ilk tapınağı olduğunu Yahudiler, Evangelitler ve onların bilim dünyası da kabul edecektir. Ama bu araştırmayı en başta onlar istemezler. Bu nedenle Göbeklitepe gibi kült merkezleri onlar için daha renkli ve görkemli hayatlar sunmaktadır.