Dünyada 6. sıradayız!
Türkiye’de bağcılık oldukça eskidir… Nitekim farklı illerimizdeki Arkeoloji müzelerinde sergilenen M.Ö. döneme ait taştan sanat eserlerinde ve mozaiklerde üzüm salkımı figürlerine rastlamak mümkündür…
Yine Osmanlı Tahrir Defteri’nde de Anadolu’da bağcılığın hemen her yerde görüldüğü, kayıtlarda mevcuttur…
Peki, günümüzde durum nedir?
Bu soruya Türkiye’nin dünya üretimindeki payı, üretim miktarı, üretim alanı ve verim değerlerini inceleyerek cevap bulabiliriz…
Önemli bir üreticiyiz…
Dünya üzüm üretimi (2016’da) 77.4 milyon ton kadar olup bu üretimde Türkiye’nin payı % 5.17’dir… Dünya önemli üzüm üreticisi ülkeleri arasında Türkiye 6. sıradadır…
Ülkemizde bağ alanlarını bu yazı kapsamında 2004-2017 döneminde incelediğinde azalan bir seyir izlediği tespit edilmiştir (bk. Tablo). 2004’de 5.25 milyon dekar olan bağ yapılan alan % 22 azalarak 2017’de 4.09 milyon dekara düşmüştür…
Türkiye’de üzüm üretimi 2004 yılında 3.5 milyon ton iken 2017 yılında 4.2 milyon tona yükselmiştir. Türkiye üretimin önemli üzüm gruplarına dağılımı % 34.31’i sofralık-çekirdekli, % 29.52’i kurutmalık-çekirdeksiz, % 15.90’nı, sofralık-çekirdeksiz, % 11.62’i şaraplık ve % 8.64’ü kurutmalık-çekirdekli üzüm üretimi şeklindedir…
Üretim için değişim katsayısı % 6.64 olarak hesaplanmıştır. Bu değerde üretim miktarı bakımından yıllar arasında önemli bir değişim olmadığını göstermektedir…
Yeterlilik yüksek…
Ülkemiz üzüm üretiminin % 60’ı dört ilimizde (TUİK) gerçekleştirilmektedir. Türkiye üretiminde Manisa % 36.53, Denizli % 11.25, Mersin % 7.24 ve İzmir % 4.13 paya sahiptir…
Ege Bölgesinde çekirdeksiz üzüm (Sultani çekirdeksiz) taze/kurutmalık olarak yaygın yetiştirilmektedir…
Üzüm üretimi iç pazarların ihtiyacını rahatlıkla karşılamaktadır. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre yeterlilik derecesi % 141,6’dır… Yine kişi başına tüketim 28.7 kg olarak belirtilmektedir. Yani üretilen üzüm iç pazar taleplerinin çok üstündedir. Bu fazla ürün (arz) ihracatta değerlendirilmektedir…
Ülkemizde üretilen üzümün ihracatta 1. 23 milyon tonu değerlendirilmektedir. İhracatta AB-28 ülkeleri 888 bin tonla önemli bir yere sahiptir…
Bağcılıkta önemli bir gelişme verim değerlerinin artmış olmasıdır. Örneğin önemli miktarda üretimi olan sofralık-çekirdekli üzümlerde verim durumu yıllara göre az çok değişmekle birlikte % 30-35 oranında artmıştır…
Tablo Türkiye’de Bağcılık Yapılan Alan ve Üretim.
|
Yıl |
Üretim |
(%) |
Alan (da) |
(%) |
|
2004 |
3.500.000 |
100,00 |
5.250.000 |
100,00 |
|
2005 |
3.850.000 |
110,00 |
5.196.000 |
98,97 |
|
2006 |
4.000.063 |
114,29 |
5.156.728 |
98,22 |
|
2007 |
3.612.781 |
103,22 |
4.833.705 |
92,07 |
|
2008 |
3.918.442 |
111,96 |
4.716.019 |
89,83 |
|
2009 |
4.264.720 |
121,85 |
4.702.781 |
89,58 |
|
2010 |
4.255.000 |
121,57 |
4.727.754 |
90,05 |
|
2011 |
4.296.351 |
122,75 |
4.674.043 |
89,03 |
|
2012 |
4.234.305 |
120,98 |
4.606.008 |
87,73 |
|
2013 |
4.011.409 |
114,61 |
4.620.313 |
88,01 |
|
2014 |
4.175.356 |
119,30 |
4.611.554 |
87,84 |
|
2015 |
3.650.000 |
104,29 |
4.576.340 |
87,17 |
|
2016 |
4.000.000 |
114,29 |
4.282.840 |
81,58 |
|
2017 |
4.200.000 |
120,00 |
4.090.320 |
77,91 |
Kaynak: TUİK veri tabanından yararlanarak hazırlanmıştır.
Sorun: Pazarlama…
Hiç şüphesiz kaliteli çekirdekli-çekirdeksiz kurutmalık/sofralık üzümler üretilmesine rağmen pazarlamak önemli bir sorundur. Nitekim üreticiler de “pazarlama” konusunu önemli bir sorun olarak belirtmektedir…
Tarihi çok eski zamanlara dayanan Türkiye’nin üzüm üretimi alınacak bazı tedbirlerle üzüm ürünlerinde dünyaya yeni markalar sunabilir…
Ülkemizin farklı yörelerinde üzümden üretilen ürünler (şıra çeşitleri) yüzyıllarının içerisinde süzülerek gelmiştir… Üzüm var, şıra çeşitleri var, emek var…
Niçin yap(a)mıyoruz?
