Dünya Küçülürken Sorunlar Büyüyor

Günümüzde dış politika pratiği çok ciddi ve hızlı değişimler geçirmektedir. Özellikle internet ve dijital teknolojilerinin gelişmesi, Sovyetler Birliği’nin dağılması, küreselleşmenin pekiştirici etkisi ile ülkeleri birbirine bağlayarak bir bütün hâline getirdi. Herkesin tekrar ettiği ‘’dünya bir köy hâline geldi’’ ifadesi bu durumu çok güzel özetlemektedir.

Ancak dünyanın köy hâline getirilmesi, bir köyde ortaya çıkan sorun dünyanın problemi hâline getirdiğini de unutmamak lazım. Örneğin Çin’de ortaya çıkan virüs, çok hızlı bir şekilde tüm ülkelere yayılarak hayatın bütün alanlarını olumsuz etkiledi.

Görüldüğü gibi bir tarafta dünya küçülürken diğer taraftan insanlığın ve tabiatın karşı karşıya kaldığı sorunları büyümektedir. Küreselleşme ile birlikte tekelleşmenin neden olduğu yoksulluk, açlık, göç, terörizm, etnik milliyetçilik, nükleer ve biyolojik silahların yayılması gibi hususlar, ülkelerin yüzleşmek zorunda kaldığı büyük sorunlardır.

İnsanlığın çözüm bekleyen bu sorunları ortadayken buna bir de son zamanlarda ABD ile Rusya arasında yaşanan gerginlikler eklendi. Ukrayna üzerinde devam eden gerginliğin perde arkasında kaynakların paylaşım sorunu olduğu bilinmektedir. Ancak gelişmeleri dış politikanın dinamik yapısı içerisinde güncelleştirdiğimizde önümüzdeki süreçte sorun potansiyeli taşıyan yerlerden biri de Kuzey Kutbudur.

Yapılan araştırmalara göre, Kuzey Kutbu’nda zengin doğal kaynaklar keşfedildi. Başta ABD ve Rusya olmak üzere büyük oyuncular bu bölgede bir çıkar çatışması yaşayacağı yüksek ihtimaldir.

Mevcut durumda bölge topraklarının önemli kısmını Rusya kontrol ediyor. Bu nedenle Rusya bir taraftan savunmasını güçlendirirken diğer taraftan kuzey bölgesinin alt yapısını modernize ederek petrol ve gaz üretimi için yatırımlar yapmaktadır.

Ayrıca Moskova son yıllarda Avrupa ile Asya arasında alternatif bir ticaret yolu üzerinde çalışmaktadır. Kuzey Denizi Rotası boyunca deniz taşımacılığını geliştirmek için ‘’boz kıran’’ bir gemi üretti ve geçen sene testleri başarıyla sonuçlanmıştı.

İngiltere ve ABD her fırsata Rusya’nın Kuzey Kutbunda askeri varlığını artırmasını eleştirmektedir. Geçtiğimiz günlerde ABD Dışişleri Bakanlığı: ‘’Alaska yakınlarındaki Rus radar istasyonları ve Kuzey'deki hava üsleri hakkında endişeliyiz’’ demişti. Buna Rus Savunma Bakanı Sergei Shoigu: ‘’Kuzey Kutbunda ki haklarımızı korumak için buna mecburuz’’ diyerek cevapladı.

Amerikalı ‘’GF’’ düşünce kuruluşunda yayınlanan bir raporda: ‘’Moskova, Kuzey Kutbu’nda inşa ettiği askeri üslerde yeni silahlar denedi. Poseidon adlı otonom, nükleer enerjili, silahlı bir torpido taşıyabilen Belgorod nükleer denizaltısını test etmeye başladı. Ayrıca Kremlin Novaya Zemlya takımadalarına hipersonik hedefleri tespit edebilen bir radar istasyonu yerleştirme planları yaptığını’’ iddia etmektedir.

Görüldüğü gibi, kaynakların paylaşımı ve siyasi hâkimiyet kurma konusunda ABD dünya üzerindeki gücünü korumaya çalışırken, Rusya Sovyetler Birliği döneminde kaybettiği gücüne erişmek istiyor.

Bu bağlamda ‘’Ortadoğu’’ ve Afrika üzerinde yaşanan çıkar çatışmaları önümüzdeki süreçte Kuzey Kutbu’nda da yaşanacağını gösteriyor. Ancak büyük güçler arasında rekabet kızışırsa Türkiye’yi bir tercihe zorlayabilir.

Dünya küçülürken sorunlar büyümektedir. Türkiye bütün bu gelişmeleri dikkatle takip ederek, karşılaşacağı problemlere karşı daha şimdiden alternatif stratejiler geliştirmelidir.

Eleştiri, öneri ve yorumlarınız için: [email protected]