Dünden Bugüne Türkiye-Rusya İlişkileri
Bu haftaki gündemin en önemli maddesi kuşkusuz Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın Rusya ziyaretiydi.
Bu ziyareti değerlendirmeden önce Rusya ile tarihteki ilişkilerimize değinmek istedim.
Türk-Rus ilişkilerinin kökeni 16.yüzyıla yani Kanuni döneminin sonlarına dayanır.
Genellikle çok da dostça ilişkilerimiz olmamıştır.
1600'lü yılların sonlarından itibaren Ruslarla pek çok savaş yaptığımız görülmektedir.
Özellikle Çar Deli Petro'dan yani 1600'lerin sonundan itibaren Rus Çarlığı ile çok sayıda savaş yaptık ve zaman zaman yensek de çoğunlukla kaybettik. Rus Çarlığı ile Osmanlı İmparatorluğu'nun arasındaki en önemli anlaşmazlık sebepleri, Rusların boğazlar üzerinden sıcak denizlere inme arzusu ve kendilerini Osmanlı tabiyetindeki hristiyanların (Yunanlılar, Sırplar, Bulgarlar vs) hamileri olarak görmeleri idi.
Nitekim Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasında özellikle ortodoks olan Balkanlar'ın kışkırtılmasında Rus Çarlığı'nın büyük etkisi oldu.
Hatta Osmanlı Devleti'nin çöküşünü hızlandıran en önemli devlet olarak karşımıza çıktı.
Osmanlı'nın çok büyük bir ortodoks nüfusu vardı ayrıca Rus Çarlığı'nın resmi kilisesi, İstanbul'daki Rum Ortodoks Patriği'ne bağlıydı, dolayısıyla Rus Çarlığı Bizans'ı yeniden diriltmek için İstanbul'u almayı bir devlet politikası haline getirdi.
İlaveten sıcak denizlere açılmak gibi nedenlerle Rus Çarlığı, Osmanlı Devleti'ni süratle parçalamak, en azından Balkanlar'da kendisine tabii, bağımlı ya da yarı bağımsız ortodoks devletler oluşturmak istedi.
Ve bunda oldukça başarılı oldu.
1700'lü ve 1800'lü yıllar iki imparatorluk arasındaki mücadelelerle geçti. 20. yüzyıla gelindiğinde yani 1.Dünya Savaşı çıktığında Osmanlı Devleti ve Rus Çarlığı iki farklı tarafta yer almıştır.
1914 yılında başlayan 1. Dünya Savaşı'nda, itilaf devletlerinde yer alan Rusya Çarlığı, İngiltere ve Fransa ile müttefik olurken, Osmanlıların, Almanya ve Avusturya-Macaristan ile ittifak yaptığını görüyoruz.
Bilindiği gibi, esas nedeni Almanya ile İngiltere arasındaki pazar ve sömürgecilik kavgası olan bu savaşın kıvılcımı, Balkanlar'da ateşlendi. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun veliaht prensinin Saraybosna'da Sırp teröristler tarafından öldürülmesi sonucunda, söz konusu devlet Sırbistan'a savaş açtı. Ancak ortodoks Sırpların hamisi olan Rus Çarlığı'nı karşılarında buldular. Bunun üzerine Almanya da Ruslar'a savaş ilan etti, Fransa ile İngiltere'nin de Rusların tarafında yer alması ile olay bir Dünya Savaşı haline geldi.
Rusya Çarlığı bu savaşa Balkanlar'da daha fazla söz sahibi olmak, kısa zamanda yıkılacağını düşündükleri Osmanlı Devleti'nin topraklarından pay almak gibi nedenlerle girdi.
Savaş başladıktan bir süre sonra Almanların tarafında yer alan Osmanlıların amacı ise topraklarını korumak ve henüz yeni kaybettikleri bazı toprakları geri almaktı.
Ancak bu kanlı ve yıkıcı savaş her iki devlet için de, istedikleri gibi sona ermedi.(devam edecek...)
