Dış ticaret açığı yüzde 7,5 azaldı

Yatırım, üretim ve istihdama dayalı yeni ekonomik modele uygun olarak ihracatımız, 2021 yılını ucuzlayan TL’nin de katkısıyla rekorlarla kapattı. 2022 yılında ise cari açığın daha da azalması hedefleniyor. Bu da, fiyat istikrarı açısından büyük önem arz ediyor.

Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; Ocak-Aralık döneminde ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 32,8 artarak 225 milyar 291 milyon dolara, ithalat ise yüzde 23,6 artarak 271 milyar 424 milyon dolara çıktı.

Ocak-Aralık döneminde dış ticaret açığı yüzde 7,5 azalarak 49 milyar 879 milyon dolardan, 46 milyar 133 milyon dolara geriledi. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise 2020 Ocak-Aralık döneminde yüzde 77,3 iken, 2021 yılının aynı döneminde yüzde 83,0'a yükseldi.

İthalatın ne kadarının ihracat ile karşılandığını gösteren ihracatın ithalatı karşılama oranındaki 5,7 puanlık artış sevindirici.

Geçmiş verilere bakıldığında bu oranın yüksek olduğu yılların genelde ekonomik krizlerin yaşandığı dönemlere denk geldiğini görüyoruz.

Örneğin ihracatın ithalatı karşılama oranı 2001 yılında yüzde 51’den yüzde 76’ya, 2009 yılında ise yüzde 65’ten yüzde 72,5’e yükselmişti. Söz konusu bu yıllarda Türkiye ekonomisi daralmış (2001’de yüzde 5,7, 2009’da yüzde 4,7), hem ihracat hem de ithalat sert bir şekilde düşmüştü.

Tüketimden ziyade üretim ağırlıklı büyüme modelinin benimsendiği ve büyüme oranlarının rekor seviyelere çıktığı 2021 yılının hikayesi ise o dönemlerden oldukça farklı.

Öte yandan enerji maliyetlerinin artması ve finansal koşulların henüz istenilen seviyede olmaması da dış ticaretteki bu başarılı performansa gölge düşürüyor.

İthalatta, 2021 Ocak-Aralık döneminde ara mallarının payı yüzde 77,4, sermaye mallarının payı yüzde 13,2 ve tüketim mallarının payı yüzde 9,2 oldu.

Ocak-Aralık döneminde yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı yüzde 3 iken imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı ise yüzde 12,4 olarak gerçekleşti.

Dış ticaret verileri küresel salgın, ekonomik krizler gibi çeşitli nedenlerle değişiklik gösterse de ne yazık ki yüksek teknoloji ürünlerinin payı yıllardır pek artmıyor.

İhracatımızdaki güçlü artışın sürdürülebilirliği, ancak katma değeri yüksek ürün üretiminin arttırılmasıyla sağlanabilir.

Aralık ayına bakıldığında ise ithalatın ihracattan daha fazla arttığını görüyoruz.

İhracat 2021 yılı Aralık ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24,9 artarak 22 milyar 278 milyon dolar, ithalat yüzde 29,9 artarak 29 milyar 70 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Kasım ayında ise dış ticaret verileri daha iyi bir tablo çizmiş, ihracatta yüzde 33,7, ithalatta da yüzde 27,3 artış kaydedilmişti.

Elbette 2021 Aralık sıra dışı bir aydı. Ayın ilk üç haftasında dolar kuru yüzde 38 artmış son haftasında ise neredeyse yarı yarıya değer kaybetmişti. Kurlardaki dalgalanmaya ilaveten enflasyon oranı da son 19 yılın zirvesine çıkmıştı. Bu gelişmeler de ister istemez dış ticaretimizi olumsuz yönde etkiledi.